пералі́ць², -лью́, -лье́ш, -лье́; -льём, -льяце́, -лью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -ліў, -ліла́, -ло́; -лі; -літы; зак., што.

Перарабіць ліццём.

П. статую.

|| незак. пераліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. пералі́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

далі́ць, -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць і далью́, -лье́ш, -лье́; -льём, -льяце́, -лью́ць; далі́ў, -ліла́, -ліло́, -лілі́; далі́і́це; -лі́ты; зак., што і чаго.

Наліваючы, дабавіць да якога-н. узроўню.

Д. гаршчок.

Д. у шклянку заваркі.

|| незак. даліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падлі́ць, -далью́, -далье́ш, -далье́; -дальём, -дальяце́, -далью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -лі́ў, -ліла́, -ло́; падлі́; -лі́ты; зак., што, чаго.

Наліваючы, дадаць.

П. кавы ў кубак.

Падліць масла ў агонь — абвастрыць якія-н. непрыязныя адносіны, пачуцці і пад.

|| незак. падліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ліць², лью, льеш, лье; льём, льяце́, льюць і лію́, ліе́ш, ліе́; ліём, ліяце́, лію́ць; ліў, ліла́, ліло́; лі; незак., што.

Вырабляць што-н. з расплаўленага рэчыва.

Л. гарматы.

|| зак. вы́ліць, -лью, -льеш, -лье; -літы; вы́лі.

|| наз. ліццё, -я́, н.; прым. ліце́йны, -ая, -ае і ліццёвы, -ая, -ае.

Ліцейная вытворчасць.

Ліцейны цэх.

Ліццёвае прэсаванне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пралі́ць, -лью́, -лье́ш, -лье́; -льём, -льяце́, -лью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -ліў, -ліла́, -ло́; -лі; -літы; зак., што.

1. Тое, што і разліць (у 1 знач.).

П. ваду на падлогу.

П. чыю-н. кроў (перан.: забіць каго-н.; высок.).

|| незак. праліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. праліццё, -я́, н. (да 1 знач.; высок.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́ліць¹, -лью, -льеш, -лье і -лію, -ліеш, -ліе; вы́лі; -літы; зак., што.

1. з чаго. Выдаліць, прымусіць выцечы адкуль-н. (вадкасць).

В. ваду з вядра.

2. перан. Даць выхад якім-н. пачуццям, выказаць.

В. гнеў на каго-н. В. усё, што было на душы.

3. Зрабіць шляхам ліцця, адліць.

В. звон з медзі.

|| незак. выліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стэрэаты́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Копія друкарскага набору, нанесеная на металічную, гумавую або пластмасавую пласцінку; ужыв. для шматтыражных і паўторных выданняў (спец.).

Літы с.

2. перан. Нязменны, агульнапрыняты ўзор чаго-н., якога прытрымліваюцца; стандарт, шаблон, трафарэт (кніжн.).

Дзейнічаць па стэрэатыпе.

|| прым. стэрэаты́пны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Стэрэатыпная копія.

Стэрэатыпнае выданне кнігі (са стэрэатыпа).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ліць¹, лью, льеш, лье; льём, льяце́, льюць і лію́, ліе́ш, ліе́; ліём, ліяце́, лію́ць; ліў, ліла́, ліло́; лі; літы; незак.

1. што. Нахіляючы што-н. напоўненае, прымушаць цячы якую-н. вадкасць.

Л. ваду на рукі.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Вельмі моцна цячы, ісці (разм.).

Дождж лье як з вядра (аб праліўным дажджы).

3. перан. Распаўсюджваць (гук, святло, пах).

Сонца лье цяпло.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пералі́ць¹, -лью́, -лье́ш, -лье́; -льём, -льяце́, -лью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -ліў, -ліла́, -ло́; -лі; -літы; зак., што.

1. Выліць з аднаго ёмішча ў другое.

П. малако са збана ў шклянкі.

П. кроў параненаму (увесці чужую кроў з лячэбнай мэтай).

2. Наліць звыш меры.

П. цераз край.

|| незак. пераліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. пераліва́нне, -я, н.

П. крыві.

|| прым. пераліўны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ле́яць ’ліць’ (чэрв., пух., бярэз., рагач., Сл. паўн.-зах.; кіраў., Нар. сл., ТС), смарг. лёіць (там жа). Укр. ліяти, ст.-рус. лѣхлти ’тс’, балг. леяй ’(ад)літы’ — з прасл. lejati — другасны дзеяслоў, утвораны пад уплывам формы цяперашняга часу leję ад першаснага Ibi̯ati, Ibję/ liti (Слаўскі, 4, 121). Сюды ж лея ’лівень’ (слуц., лельч., Сл. паўн.-зах., ТС), ’праліўны дождж’ (Сцяшк. Сл.; браг., Мат. Гом., Ян.) < прасл. leja, утворанае, як вея (гл.), і пераноснае ўздз. лея ’тоўстая жанчына’ (Жд. 2) у сэнсе ’залітая тлушчам’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)