пералі́ць², -лью́, -лье́ш, -лье́; -льём, -льяце́, -лью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -ліў, -ліла́, -ло́; -лі; -літы; зак., што.
Перарабіць ліццём.
П. статую.
|| незак. пераліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пералі́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
далі́ць, -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць і далью́, -лье́ш, -лье́; -льём, -льяце́, -лью́ць; далі́ў, -ліла́, -ліло́, -лілі́; далі́ -лі́це; -лі́ты; зак., што і чаго.
Наліваючы, дабавіць да якога-н. узроўню.
Д. гаршчок.
Д. у шклянку заваркі.
|| незак. даліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падлі́ць, -далью́, -далье́ш, -далье́; -дальём, -дальяце́, -далью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -лі́ў, -ліла́, -ло́; падлі́; -лі́ты; зак., што, чаго.
Наліваючы, дадаць.
П. кавы ў кубак.
◊
Падліць масла ў агонь — абвастрыць якія-н. непрыязныя адносіны, пачуцці і пад.
|| незак. падліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ліць², лью, льеш, лье; льём, льяце́, льюць і лію́, ліе́ш, ліе́; ліём, ліяце́, лію́ць; ліў, ліла́, ліло́; лі; незак., што.
Вырабляць што-н. з расплаўленага рэчыва.
Л. гарматы.
|| зак. вы́ліць, -лью, -льеш, -лье; -літы; вы́лі.
|| наз. ліццё, -я́, н.; прым. ліце́йны, -ая, -ае і ліццёвы, -ая, -ае.
Ліцейная вытворчасць.
Ліцейны цэх.
Ліццёвае прэсаванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пралі́ць, -лью́, -лье́ш, -лье́; -льём, -льяце́, -лью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -ліў, -ліла́, -ло́; -лі; -літы; зак., што.
1. Тое, што і разліць (у 1 знач.).
П. ваду на падлогу.
П. чыю-н. кроў (перан.: забіць каго-н.; высок.).
|| незак. праліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. праліццё, -я́, н. (да 1 знач.; высок.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́ліць¹, -лью, -льеш, -лье і -лію, -ліеш, -ліе; вы́лі; -літы; зак., што.
1. з чаго. Выдаліць, прымусіць выцечы адкуль-н. (вадкасць).
В. ваду з вядра.
2. перан. Даць выхад якім-н. пачуццям, выказаць.
В. гнеў на каго-н. В. усё, што было на душы.
3. Зрабіць шляхам ліцця, адліць.
В. звон з медзі.
|| незак. выліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стэрэаты́п, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Копія друкарскага набору, нанесеная на металічную, гумавую або пластмасавую пласцінку; ужыв. для шматтыражных і паўторных выданняў (спец.).
Літы с.
2. перан. Нязменны, агульнапрыняты ўзор чаго-н., якога прытрымліваюцца; стандарт, шаблон, трафарэт (кніжн.).
Дзейнічаць па стэрэатыпе.
|| прым. стэрэаты́пны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Стэрэатыпная копія.
Стэрэатыпнае выданне кнігі (са стэрэатыпа).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ліць¹, лью, льеш, лье; льём, льяце́, льюць і лію́, ліе́ш, ліе́; ліём, ліяце́, лію́ць; ліў, ліла́, ліло́; лі; літы; незак.
1. што. Нахіляючы што-н. напоўненае, прымушаць цячы якую-н. вадкасць.
Л. ваду на рукі.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Вельмі моцна цячы, ісці (разм.).
Дождж лье як з вядра (аб праліўным дажджы).
3. перан. Распаўсюджваць (гук, святло, пах).
Сонца лье цяпло.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пералі́ць¹, -лью́, -лье́ш, -лье́; -льём, -льяце́, -лью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -ліў, -ліла́, -ло́; -лі; -літы; зак., што.
1. Выліць з аднаго ёмішча ў другое.
П. малако са збана ў шклянкі.
П. кроў параненаму (увесці чужую кроў з лячэбнай мэтай).
2. Наліць звыш меры.
П. цераз край.
|| незак. пераліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пераліва́нне, -я, н.
П. крыві.
|| прым. пераліўны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ле́яць ’ліць’ (чэрв., пух., бярэз., рагач., Сл. паўн.-зах.; кіраў., Нар. сл., ТС), смарг. лёіць (там жа). Укр. ліяти, ст.-рус. лѣхлти ’тс’, балг. леяй ’(ад)літы’ — з прасл. lejati — другасны дзеяслоў, утвораны пад уплывам формы цяперашняга часу leję ад першаснага Ibi̯ati, Ibję/ liti (Слаўскі, 4, 121). Сюды ж лея ’лівень’ (слуц., лельч., Сл. паўн.-зах., ТС), ’праліўны дождж’ (Сцяшк. Сл.; браг., Мат. Гом., Ян.) < прасл. leja, утворанае, як вея (гл.), і пераноснае ўздз. лея ’тоўстая жанчына’ (Жд. 2) у сэнсе ’залітая тлушчам’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)