Вале́й ’пажаданы’ (Яруш.); ’лепей’ (КЭС, Гарэц., Шн.). Узыходзіць да польск. woleć ’аддаваць перавагу, жадаць, хацець’, але семантычна з’яўляецца ўласнабеларускім утварэннем, на што ўказвае Брукнер (630), адзначаючы, што слова сустракаецца ў пісьменнікаў з Беларусі (Ходзька, Сыракомля). Параўн., аднак, рус. вале́й, воле́й ’лепей’. Укр. воліти, волити ’жадаць, хацець’, волісь, воліся ’лепей, пажаданей’. Магчыма, таксама, што валей непасрэдна ад воля, як рус. параўнальная ступень воре́й па якаснаму значэнню назоўніка вор. Словаўтваральная і семантычная паралель: рус. охотней (< *охотный) < хотеть.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

худо́й​II разг.

1. (плохой, дурной) благі́, ке́пскі, дрэ́нны;

2. в др. знач. (дряхлый, ветхий) ляда́чы, ляда́шчы; (дырявый) дзіра́вы; (испорченный) сапсава́ны;

◊

худо́й мир лу́чше до́брой ссо́ры посл. ле́пей сем разо́ў змары́цца, як адзі́н раз пасвары́цца; ле́пей драўля́ная зго́да, чы́мся залата́я сва́рка; святы́ спако́ю, ле́пей з табо́ю.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лацве́й, прысл.

Разм. Лепей, зручней, ямчэй. Мы пастаялі, памеркавалі, як лацвей дабрацца да .. скрыжавання. Сачанка. На людзях і радавацца лацвей. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

губля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак., каго-што.

1. Пазбаўляцца чаго-н., пакідаючы невядома дзе па няўважлівасці.

Г. пальчаткі.

2. перан. Перастаць мець што-н., валодаць чым-н.

Г. надзею.

Г. слых.

3. Марна траціць што-н.

Дарэмна г. час.

4. Збівацца з чаго-н., не заўважаць чаго-н.

Г. сцежку.

|| зак. згубі́ць, згублю́, згу́біш, згу́біць; згу́блены.

Лепей з разумным з., чым з дурным знайсці (прыказка).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рэзанёрстваваць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.

Доўга і нудна разважаць аб чым‑н. у павучальным тоне. [Мікульскі:] — Працаваць трэба лепей, а не рэзанёрстваваць... Марціновіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кра́ше сравнит. ст., разг.

1. нареч. (лучше) лепш, ле́пей; (красивее) прыгажэ́й;

2. прил. (лучше) ле́пшы; (красивее) прыгажэ́йшы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

насто́яцца, ‑стоіцца; зак.

Утварыць настой, настойку. Вішні настояліся. □ Гаспадар паставіў на стол чайнік, а каб чай лепей настояўся, пакрыў чайнік старым адвакацкім капелюшом. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дрэ́йфіць, ‑флю, ‑фіш, ‑фіць; заг. дрэйф; незак.

Разм. Адступаць перад цяжкасцямі, небяспекай; баяцца, губляцца. — Не дрэйф, Андрэй, заўтра ўладзімся лепей, — падбадзёрваў яго Сымон Тургай. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кашава́р, ‑а, м.

Повар у воінскай часці або ў рабочай арцелі. — Гэй, падсып, падсып, таварыш! Каша просіцца сама, — Лепей Федзі-кашавара Ў цэлай арміі няма. Броўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пацяро́б, ‑у, м.

Дзялянка выкарчаванага лесу. Лепей за ўсё прабірацца дарогай паўз лес, праз старыя пацяробы. Лынькоў. На пацяробе за ракою бразгае спутаны конь бляшаным званком. Нікановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)