фракі́йцы, ‑аў; адз. фракіец, ‑кійца, м.; фракійка, ‑і, ДМ ‑кійцы; мн. фракійкі, ‑кіёк; ж.
Старажытныя плямёны, якія насялялі тэрыторыю Балкан і частку Малой Азіі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
царо́к, ‑рка, м.
Памянш.-зніж. да цар (у 1 знач.). Да чаго ж мы дажыліся! Эх, падвёў ты нас, царок! Каб табе даў бог на старасць Лапці, торбу і кіёк. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Крампа́лак ’кіёк для звязвання кулёў’ (Сцяшк. Сл.). Гл. крампадла.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кукаба́ка 1 ’кульбака, кіёк у валовым ярме’ (Жыв. сл., КЭС, лаг.). Да кульбака (гл.).
◎ Кукаба́ка 2 ’палка, якой навіваюць ніткі ў кроснах’ (Сцяшк. Сл.). Гл. кукабака©.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жыга́н ’асмалены кіёк, качарга’ (Бяльк.). Параўн. рус. дыял. жиган ’качагар, смуглы чалавек, хуліган’. Ад дзеяслова жыгаць (гл.) ’апякаць, абпальваць’ з малапрадуктыўным рэгіянальным суфіксам ‑ан (Сцяцко, Афікс. наз., 26).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зано́за ’туга, жаль, сум’ (Нас.), ’прут для замацавання ярма; кіёк для замацавання века на кубле’, ’палачка для пляцення лапцей’, ’стрэмка’ (Сл. паўн.-зах.). Рус. зано́за ’стрэмка’, раст., дан., кур., арл., паўд.-зах. ’частка ярма’, укр. зано́за ’кіёк для замацавання ярма’, польск. дыял. zanoza ’затычка ў ярме’, zanozka, zanoże ’тс’. Бязафіксны назоўнік ад дзеяслова zanoziti ’праткнуць, пракалоць’ са спецыялізацыяй значэнняў; Шанскі, 2, З, 50. Значэнне ’туга’ < ’тое, што баліць, трывожыць’ < ’стрэмка’. У za‑noz‑iti той жа корань, што ў нож, нізка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пыня́лка ’кіёк для пераймання кацёлкі (у гульні)’ (Шат.), параўн. укр. піняти, пійняти ’пераняць’. Да -пяць (прасл. *jęti), суф. па‑; магчыма, кантамінацыя з пыніць (гл.), ці ад паганяць, параўн. пынять ’паганяць’ (Растарг.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пасахі́, посохі ’вугал ля печы, дзе стаяць вілы, качэргі’ (Нікан.). Зборны назоўнік ад посах, палес. посох ’кіёк’ (ТС), які праз рус. посох, ст.-рус. посохъ са ст.-слав. посохъ. Да саха (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Свяло́ ‘чаранок’: трэба свяло на качаргу насадзіць (Сцяшк. Сл.). Няясна; магчыма, аддзеяслоўны назоўнік ад свянаць ‘асаджаць’ (гл.) ці свянуць ‘блякнуць, выцвітаць’ (Ласт.), што звязана з вянуць, вяліць (гл.) — пры дапамозе завяльвання кіёк рабіўся больш моцным.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тро́стка ‘кіёк’ (Бяльк., Арх. Вяр.), ‘трысціна ў бёрдзе’ (мсцісл., Жыв. сл.; бяроз., Шатал.), ‘нізка ўюноў’ (ТС), трі́стка ‘трысцінка ў бёрдзе’ (Сл. Брэс.), ст.-бел. тростка ‘трыснёг’ (Альтбаўэр), ‘назва экзатычнай расліны’ (ГСБМ). Памянш. ад тросць 1, 2, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)