крапі́цца несов., страд. кропи́ться; см. крапі́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Крэ́па ’шырокі шарсцяны жаночы пояс’ (ТС). Да крапіць, крэпкі (гл.). Параўн. таксама крэпацца ’віцца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кро́пнуць, кропнуты ’ударыць, стукнуць’ (Клім.). Да крапіць (гл.). Што датычыць семантыкі, параўн. укр. кропити ’моцна біць’, рус. кропить ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Закро́пка ’працэс адкладання яек пчалінай маткай’ (малар., Анох.). Наз. з суф. ‑ка ад дзеяслова закрапі́ць (< за + крапіць ’адкладваць яйкі’, Анох.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
крапі́цца 1, краплюся, крэпішся, крапіцца; незак.
Разм. Трымаць сябе ў руках, стрымлівацца, мацавацца. Юзік з усяе моцы крапіўся, каб не ўмяшацца [у сварку]. Крапіва. // Бадзёрыцца. Рыгор і сам адчуваў цяжар дарогі і бяссоннай ночы, але крапіўся, змагаўся з утомай і млявасцю, адганяў дрымоту. Гартны.
крапі́цца 2, крапіцца; незак.
Зал. да крапіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кро́пка 1 ’грыбная начынка пірага (Малч.). Гл. крапаць 2 ’начыняць, фаршыраваць’.
Кро́пка 2 ’метка, след, плямка’ (ТСБМ, Нас.). Гл. крапаць 1 і крапіць ’капаць, пырскаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Напыскаць ’крапіць вуллі воцатам, мёдам, настоем зелля і пахучых кветак ддя прыманьвання пчол’ (Кіркор). Відаць, з напырскваць, параўн. напырск ’пахучае рэчыва для прыманьвання пчол’ (Сл. ПЗБ). Гл. пырскаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кроп 1 ’аднагадовая травяністая расліна сямейства парасонавых з вострым прыемным пахам, Anethum L.’ (ТСБМ, Сцяшк., Кіс., Сержп. Грам., Жыв. сл., ТС, Сл. паўн.-зах., Касп.). Укр. кріп, рус. укроп ’тс’. Паралелі з іншых славянскіх моў узыходзяць да формы *koprъ ст.-слав. копръ. балг. копър, серб.-харв. ко̏пар, славен. kóper, польск. koper, чэш. kopr, славац. kôpor, н.-луж. kopr. Існуе думка аб тым, што koprъ < kropъ якое азначала ’кіпень, вар’, ад крапіць (гл. кроп 2) (Слаўскі, 2, 455).
Кроп 2 ’вар’ (ТС). Гл. крапіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Крапа́ць 1 ’падаць дробнымі кроплямі, пырскаць, пакрываць крапінамі’ (ТСБМ, ТС, Сл. паўн.-зах.). Да крапіць 1 (гл.).
Крапа́ць 2 ’начыняць, фаршыраваць’ (Сл. паўн.-зах., Малч., Шн., Нар. сл.). Ці не да корпацца (гл.)?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кра́пля ’кропля’ (Сл. паўн.-зах., ТС, КЭС, лаг., З нар. сл.). Укр. крапля, рус. крапля, серб.-харв. krapla, славен. kráplja, польск. krapla, чэш. krapja. Да прасл. krapja < krapati. Гл. крапаць 1, крапіць 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)