паса́днік, -а, мн. -і, -аў, м.
Намеснік князя ў Старажытнай Русі, таксама выбарны галава грамадзянскай адміністрацыі ў феадальных рэспубліках.
Княжацкі п.
Пскоўскі п.
|| ж. паса́дніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. паса́дніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паса́днік, ‑а, м.
Гіст. Намеснік князя для кіраўніцтва горадам, вобласцю або выбраны вечам правіцель горада ў Старажытнай Русі. Княжацкі пасаднік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агнішча́нін, ‑а, м.
Гіст. Малодшы княжацкі дружыннік, які кіраваў гаспадаркай, дваром і слугамі ў князя (да 11 ст.), потым старшы дружыннік, бліжэйшы дарадчык князя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шля́хціц, ‑а, м.
Гіст. Польскі дробнапамесны дваранін. Глынскі быў шляхціц і хоць чым-небудзь імкнуўся адрознівацца ад простага мужыка. Колас. Зямля на Павеках была прададзена багатаму шляхціцу, які шмат гадоў арандаваў княжацкі маёнтак. Чарот.
[Польск. szlachcic.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
це́рам, ‑а, м.
У Старажытнай Русі — высокі баярскі або княжацкі дом у выглядзе вежы. Дачуўся полацкі князь пра красуню-Алёну і загадаў гайдукам забраць яе ў свой церам — хай служыць яму і спявае песні. Грахоўскі. // Пра высокі, прыгожы драўляны дом. Не дом — а церам адбудаваў. □ Будан — хоць і не церам — Ды ў радасць хадаку. Голуб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
казыра́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. Хадзіць з казырнай карты.
2. перан.; чым. Выстаўляць што‑н. як сваю перавагу; выхваляцца чым‑н. [Лабановіч] прыгадаў аднаго слуцкага рамізніка, які меў княжацкі тытул і ў крытычных выпадках казыраў ім. Колас. — А ты, хлопча, не дужа казырай сваімі ведамі, бо ведаеш усё гэта з газет. Скрыпка.
казыра́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Вітаць па-вайсковаму, прыкладваючы руку да казырка. Дзяўчына-яфрэйтар.. паказвала дарогу кожнай машыне і, спрытна перахапіўшы сцяжкі ў левую руку, казырала. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удзе́л I, -лу м.
1. уча́стие ср.;
прыня́ць у. у вы́барах — приня́ть уча́стие в вы́борах;
канцэ́рт з ~лам вядо́мых майстро́ў — конце́рт с уча́стием изве́стных мастеро́в;
2. (у чым) прича́стность ж. (к чему);
даве́сці ўдзел у злачы́нстве — доказа́ть прича́стность к преступле́нию;
◊ браць у. — принима́ть уча́стие
удзе́л II м., ист. уде́л;
кня́жацкі ўдзел — кня́жеский уде́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)