прачаўрэ́ць

‘змарнець, зачахнуць, заняпасці’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прачаўрэ́ю прачаўрэ́ем
2-я ас. прачаўрэ́еш прачаўрэ́еце
3-я ас. прачаўрэ́е прачаўрэ́юць
Прошлы час
м. прачаўрэ́ў прачаўрэ́лі
ж. прачаўрэ́ла
н. прачаўрэ́ла
Загадны лад
2-я ас. прачаўрэ́й прачаўрэ́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час прачаўрэ́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

учаўрэ́ць

‘змарнець, зачахнуць, заняпасці’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. учаўрэ́ю учаўрэ́ем
2-я ас. учаўрэ́еш учаўрэ́еце
3-я ас. учаўрэ́е учаўрэ́юць
Прошлы час
м. учаўрэ́ў учаўрэ́лі
ж. учаўрэ́ла
н. учаўрэ́ла
Загадны лад
2-я ас. учаўрэ́й учаўрэ́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час учаўрэ́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зача́ўраць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Зачахнуць, змарнець. Зусім зачаўраў чалавек, аб’ехаў — што шкілет. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

захире́ть сов., разг.

1. зача́хнуць, аслабе́ць;

2. (прийти в упадок) падупа́сці; заняпа́сці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

усо́хнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; усо́х, -хла; зак.

1. Стаць цвёрдым ад высыхання.

Зямля ўсохла.

2. Зменшыцца ў вазе, аб’ёме ад высыхання.

Зерне ўсохла.

3. Засохнуць, зачахнуць.

Яблыня ўсохла.

|| незак. усыха́ць, -а́е.

|| наз. усыха́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

счэ́знуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Разм. Зачахнуць, заняпасці. Людзі думалі, што Праксэда больш ніколі не акрыяе, гэтак і счэзне. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зачэ́знуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Разм. Зрабіцца чэзлым; зачахнуць. Неяк ноччу прайшоў дождж, і ранкам яблыня, здавалася, акрыяла, ажыла... Неўзабаве яна зноў зачэзла, панурылася. М. Ткачоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

закажане́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Разм. Спыніць рост, трапіўшы ў неспрыяльныя ўмовы; зачахнуць, здрабнець. Цяля закажанела. □ — Не падкармілі, Параска, палетак у час, закажанеў лён, — сказала Васіліна, не хаваючы сваёй нездаволенасці. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ссо́хнуць, -ну, -неш, -не; ссох, -хла; -ні; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ужыв.). Пра расліны: высахнуць, завянуць, загінуць ад неспрыяльных умоў.

Яблыні ссохлі.

2. перан. Стаць худым ад перажыванняў, турбот і пад., зачахнуць (разм.).

Ссохла дзяўчына з-за хлопца.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Страціць свежасць; сасмягнуць (пра вусны).

|| незак. ссыха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. ссыха́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сча́ўраць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і счаўрэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.

Абл. Счахнуць, зачахнуць. — Не толькі снапок, а і нізкі калгасны паклон нашай навуцы, каб яна ніколі не адрывалася ад зямлі-маці, бо хто ад яе адарвецца, — змарнее, счаўрае, — па-філасофску зазначыў Васіль. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)