прачаўрэ́ць

‘змарнець, зачахнуць, заняпасці’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прачаўрэ́ю прачаўрэ́ем
2-я ас. прачаўрэ́еш прачаўрэ́еце
3-я ас. прачаўрэ́е прачаўрэ́юць
Прошлы час
м. прачаўрэ́ў прачаўрэ́лі
ж. прачаўрэ́ла
н. прачаўрэ́ла
Загадны лад
2-я ас. прачаўрэ́й прачаўрэ́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час прачаўрэ́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

учаўрэ́ць

‘змарнець, зачахнуць, заняпасці’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. учаўрэ́ю учаўрэ́ем
2-я ас. учаўрэ́еш учаўрэ́еце
3-я ас. учаўрэ́е учаўрэ́юць
Прошлы час
м. учаўрэ́ў учаўрэ́лі
ж. учаўрэ́ла
н. учаўрэ́ла
Загадны лад
2-я ас. учаўрэ́й учаўрэ́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час учаўрэ́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

счэ́знуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Разм. Зачахнуць, заняпасці. Людзі думалі, што Праксэда больш ніколі не акрыяе, гэтак і счэзне. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

захире́ть сов., разг.

1. зача́хнуць, аслабе́ць;

2. (прийти в упадок) падупа́сці; заняпа́сці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раскле́іцца, -кле́юся, -кле́ішся, -кле́іцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разысціся ў месцах склейкі.

Канверт расклеіўся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Разладзіцца, расстроіцца (разм.).

Вяселле расклеілася.

3. перан. Занемагчы, стаць вялым, слабым, заняпасці духам (разм.).

Бабуля занемагла, зусім расклеілася на старасці год.

|| незак. раскле́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

обветша́ть сов. састарэ́ць; (одряхлеть) адрахле́ць, стаць ляда́шчым; (истлеть) струхле́ць, спарахне́ць; (прийти в упадок) заняпа́сці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заняпа́лы

1. прише́дший в упа́док; расстро́енный; оскуде́лый;

2. прише́дший в упа́док, захире́лый, захуда́лый;

3. захире́лый;

1-3 см. заняпа́сці

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́радзіцца, ‑дзіцца; зак.

1. Страціць станоўчыя фізічныя або псіхічныя якасці папярэдніх пакаленняў; заняпасці; звесціся. Старажытныя віды жывёл вырадзіліся. Вырадзілася племя.

2. Ператварыцца ў сваю процілегласць, страціць першапачатковыя станоўчыя якасці. [Русіновіч:] — Але аптымізм можа вырадзіцца ў бяздумнасць, зубаскальства, няўвагу да сацыяльнага боку жыцця. Дамашэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

згні́сці і згніць, згнію, згніеш, згніе; згніём, згніяце.

1. Стаць гнілым, распасціся ў працэсе гніення. Сена згніло пад дажджом. □ Хата зусім згніла і асела. Чорны. // перан. Заняпасці, аджыць. Свет стары да астатку згніў. Дудар.

2. перан. Загінуць ад цяжкіх умоў жыцця. Згніць у турме.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зача́хнуць, ‑чахну, ‑чахнеш, ‑чахне; пр. зачах, ‑ла; зак.

Змарнець, заняпасці (ад хваробы, гора і пад.). Зачахнуць у няволі. □ — Што ты, бедная дзяўчынка, Тут павісла на крыжы? Ты зачахнеш, Кацярынка, Як былінка на мяжы. Броўка. // Спыніць рост, развіццё; звяць, засохнуць (пра расліны). Калі дрэўца перасаджваюць у новы грунт, дык і яно патрабуе стараннага догляду і дапамогі. Інакш можа зачахнуць або і зусім загінуць. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)