заняпа́сці, -непаду́, -непадзе́ш, -непадзе́; -непадзём, -непадзяце́, -непаду́ць; -непадзі́; зак.

Прыйсці ў заняпад.

Гаспадарка заняпала.

З. здароўем.

|| незак. занепада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

заняпа́сці

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. занепаду́ занепадзё́м
2-я ас. занепадзе́ш занепадзяце́
3-я ас. занепадзе́ занепаду́ць
Прошлы час
м. заняпа́ў заняпа́лі
ж. заняпа́ла
н. заняпа́ла
Дзеепрыслоўе
прош. час заняпа́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

заняпа́сці сов.

1. (о хозяйстве) прийти́ в упа́док; расстро́иться; (стать скудным) оскуде́ть;

маёнтак зусі́м ~па́ў — поме́стье совсе́м пришло́ в упа́док;

гаспада́рка ~па́ла — хозя́йство пришло́ в упа́док (расстро́илось);

2. (потерять общественное значение) прийти́ в упа́док, захире́ть; захуда́ть;

іх род паступо́ва ~па́ў — их род постепе́нно пришёл в упа́док (захире́л);

3. (потерять здоровье) захире́ть;

хло́пчык ~па́ў — ма́льчик захире́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заняпа́сці, ‑непаду, ‑непадзеш, ‑непадзе; ‑непадзём, ‑непадзяце; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыйсці ва ўпадак; збяднець (звычайна пра якую‑н. галіну грамадскага жыцця). А гаспадарка заняпала, Давала мала, вельмі мала На тым адсталым рубяжы. Бялевіч.

2. Страціць здароўе, зрабіцца слабым, хваравітым. Быў.. [хлопчык] вельмі ж слабенькі: як заняпаў змалку, дык ніяк і паправіцца не можа. Якімовіч. [Стафанковічу] пачало здавацца, што ён даўно ўжо заняпаў здароўем і не заўважаў таго. Чорны.

•••

Заняпасці духам — замаркоціцца, засумаваць, адчаяцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

занепада́ць гл. заняпасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

захуда́ть сов. заняпа́сці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

счэ́знуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).

Зачахнуць, заняпасці.

Яна, відаць, не акрыяе, так і счэзне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

занепада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да заняпасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прамарне́ць

‘згібець, заняпасці’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прамарне́ю прамарне́ем
2-я ас. прамарне́еш прамарне́еце
3-я ас. прамарне́е прамарне́юць
Прошлы час
м. прамарне́ў прамарне́лі
ж. прамарне́ла
н. прамарне́ла
Загадны лад
2-я ас. прамарне́й прамарне́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час прамарне́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прача́ўраць

‘змарнець, зачахнуць, заняпасці’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прача́ўраю прача́ўраем
2-я ас. прача́ўраеш прача́ўраеце
3-я ас. прача́ўрае прача́ўраюць
Прошлы час
м. прача́ўраў прача́ўралі
ж. прача́ўрала
н. прача́ўрала
Загадны лад
2-я ас. прача́ўрай прача́ўрайце
Дзеепрыслоўе
прош. час прача́ўраўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)