аку́стыка, -і, ДМ -тыцы, ж.
1. Раздзел фізікі, які вывучае гукавыя з’явы.
2. Чутнасць гукаў (музыкі, гутаркі і пад.) у якім-н. памяшканні, абумоўленая формай і матэрыялам гэтага памяшкання.
А. тэатральнай залы.
|| прым. акусты́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аку́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
1. Раздзел фізікі, які вывучае гукавыя з’явы.
2. Чутнасць гукаў у якім‑н. памяшканні, абумоўленая формай і матэрыялам гэтага памяшкання. Акустыка тэатральнай залы. Дрэнная акустыка.
[Ад грэч. akustikos — слыхавы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мікрафо́н, ‑а, м.
Прыбор, які ператварае гукавыя ваганні ў электрычныя і служыць для перадачы гукаў на вялікія адлегласці або для ўзмацнення іх. Падлетак-радыётэхнік .. устанаўліваў у драматычным тэатры мікрафоны для трансляцыі спектакля. Лужанін.
[Ад грэч. mikrós — маленькі і phonē — гук.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пралама́цца, ‑ломіцца; зак.
1. Атрымаць пралом пад цяжарам чаго‑н. Пад танкам жа «271» насціл затрашчаў і праламаўся з аднаго боку. Мележ.
2. Спец. Адхіліцца, змяніць свой кірунак пры пераходзе з аднаго асяроддзя ў другое (пра радыёхвалі, светлавыя, гукавыя і інш. хвалі).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэтэ́ктар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Прыстасаванне ў радыёпрыёмніку для пераўтварэння ваганняў высокай частаты ў ваганні нізкай частаты.
2. Прылада для выяўлення радыеактыўнага ці цеплавога выпраменьвання.
Д. ядзерных выпраменьванняў.
○
Дэтэктар хлусні — спецыяльнае прыстасаванне для запісу фізіялагічных паказчыкаў таго, каго дапытваюць, або падвыпрабавальнага.
|| прым. дэтэ́ктарны, -ая, -ае.
○
Дэтэктарны прыёмнік — найпрасцейшы радыёпрыёмнік, у якім прынятыя сігналы пераўтвараюцца ў гукавыя пры дапамозе крышталічнага дэтэктара.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гукавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да гуку (у 2 знач.). Светлавыя і гукавыя з’явы.
2. Які перадае, узнаўляе або запісвае гукі. Гукавы апарат.
3. Які складаецца з гукаў. Гукавая сігналізацыя.
4. Які мае адносіны да гука (у 4 знач.). Гукавы склад слова.
•••
Гукавое кіно гл. кіно.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэзана́нс, -у, м.
1. З’ява рэзкага ўзрастання амплітуды вымушаных ваганняў сістэмы пры набліжэнні частаты (у 2 знач.) перыядычнага знешняга ўздзеяння да частаты яе ўласных ваганняў (спец.).
Р. токаў.
Аптычны р.
2. Здольнасць узмацняць гук, уласцівая рэзанатарам або памяшканням, сцены якіх добра адбіваюць гукавыя хвалі.
Кіназала дае добры р.
3. перан. Водгук, водгаласак, уражанне, зробленае на многіх.
Прамова атрымала шырокі грамадскі р.
|| прым. рэзана́нсны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Рэзанансная елка (для вырабу музычных інструментаў; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эфе́кт, -ту м., в разн. знач. эффе́кт;
зрабі́ць э. — произвести́ эффе́кт;
ляка́рства не дало́ ~ту — лека́рство не дало́ эффе́кта;
гукавы́я ~ты — звуковы́е эффе́кты;
○ з ~там — с эффе́ктом
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адце́нне, ‑я, н.
1. Разнавіднасць якога‑н. колеру (гуку і пад.). Галава, шыя і ўвесь ніз у гэтай птушкі [сіваграка] блакітна-сіняга колеру з зеленаватым адценнем. В. Вольскі. Увесь мокры, у гразі, я стаяў і разглядаў вялікую, прыгожую, з бронзавым адценнем рыбіну. Ляўданскі. [Кандратовіч] прыгубіў шклянку з вадою. — Таварышы! — Голас яго гучны з металічным адценнем. Алешка.
2. Разнавіднасць якой‑н. з’явы; лёгкі адбітак чаго‑н. Недзе далёка прагрукаў гром, і зноў дрыготлівым адценнем далёкага святла праляцела ўначы бледная зарніца. Самуйлёнак. Густыя бровы, прычым левае з лёгкім заломам, надавалі твару адценне лёгкага здзіўлення і дзіцячай наіўнасці. Васілевіч.
3. Тонкая розніца ў ступені праяўлення пачуцця, настрою, стану і пад.; нязначнае змяненне сэнсу слова. Апошнія словы прафесар вымавіў з адценнем злосці. Галавач. — Для цябе, здаецца, усе харошыя, — з адценнем насмешкі заўважае Мартын. Колас. Будучы прызнаным знаўцам мовы,.. [Чорны] прагна ўслухоўваўся ў мелодыю сказа, у яго гукавыя і сэнсавыя адценні, з цікаўнасцю ловячы кожнае незнаёмае слова. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)