благонра́вный до́брых паво́дзін; добрапрысто́йны; вы́хаваны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гадава́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м., каго-чаго або чый.
Той, хто выхаваны, вывучаны кім-, чым-н.
Г. кансерваторыі.
|| ж. гадава́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прысто́йны, -ая, -ае.
1. Які адпавядае правілам прыстойнасці (у 2 знач.); добра выхаваны, сумленны.
П. малады чалавек.
2. Дастаткова добры; дастатковы па велічыні.
П. касцюм.
Прыстойная адлегласць.
|| наз. прысто́йнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
джэнтльме́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
Адукаваны і выхаваны мужчына, які адрозніваецца прыстойнасцю і ветлівасцю ў адносінах з іншымі, высакароднасцю маралі, далікатнасцю, элегантнасцю.
|| прым. джэнтльме́нскі, -ая, -ае.
○
Джэнтльменскае пагадненне — міжнародны дагавор, заключаны звычайна ў вуснай форме.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шляхе́тны, -ая, -ае.
1. Дваранскі, дваранскага паходжання.
Ш. род.
2. Высакародны, з вялікім пачуццём годнасці; які адпавядае існуючым нормам маралі: выхаваны, сумленны.
Ш. тон.
Ш. ўчынак.
Шляхетная дзяўчына.
|| наз. шляхе́тнасць, -і, ж. (да 2 знач.).
У яго паводзінах адчувалася ш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Надуко́ваны ’выхаваны’ (Пятк.). З на‑адукованы, да адукаваць, адукацыя з наступным сцяжэннем галосных. Гл. дукаваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пагрэ́чыць ’пашанцаваць’ (ТС). Няясна. Ізаляванае слова. Магчыма, гэта лакальнае ўтварэнне на аснове польск. grzeczny ’ветлівы, выхаваны’ з развіццём семантыкі кораня ад ’ветлівы’ да ’добразычлівы’, ’спрыяльны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бла́зенства, ‑а, н.
Разм. Паводзіны, учынкі блазна (у 2 знач.); блазнаванне, крыўлянне. За нязграбнымі жартамі Гаранькі хавалася нешта большае, чымся простае блазенства. Савіцкі. Шыковіч.. штосьці вельмі важнае ўпусціў, недагледзеў у выхаваны сына, не падаючы сур’ёзнага значэння яго стыляжніцтву, блазенству. Дзюбайла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рэ́чны ’рачны’ (Байк. і Некр.). Мяркуючы па націску, з польск. rzeczny ’тс’.
*Рэчны́ 1 речпый ’языкаты’ (пін., Нар. лекс.). Да рэч 2.
Рэчны́ 2 ’ганарлівы’ (жытк., Нар. словатв., ТС), рачны́ ’самаўпэўнены, нахабны’ (Сцяшк. Сл., Сцяц. Сл.). Відаць, далейшае развіццё семантыкі ад рэчны 1 (гл.), але нельга выключыць уплыў польск. grzeczny ’ветлівы, выхаваны’, хаця націск робіць такое дапушчэнне сумніўным.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адукава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад адукаваць.
2. у знач. прым. Які атрымаў шырокую адукацыю, мае рознабаковыя веды. [Янка] вучыўся ў беларускай гімназіі, і здаваўся нам тады вельмі адукаваным і разумным чалавекам. Брыль. // Інтэлігентны, культурны, выхаваны. Каб Раманчык быў паэт, ён цяпер злажыў бы самую жаласную элегію самому сабе, але ён — толькі проста адукаваны чалавек, здольны глыбока адчуваць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)