выруча́ць несов., в разн. знач. выруча́ть; см. вы́ручыць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
павыруча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго.
Разм. Выручыць усіх, многіх. Павыручаць сяброў з бяды.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недавы́ручыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.
Выручыць менш, чым меркавалася; недаатрымаць (пра грошы). Недавыручыць планавую суму грошай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакла́дзісты, ‑ая, ‑ае.
Уступлівы, згаворлівы, мяккі па характару. Па-ранейшаму.. [Сакалдынскі] яшчэ дужы, з жылістымі рукамі, з добрымі адкрытымі вачамі. Усюды свойскі, пакладзісты. Трэба каго выручыць — ніколі не разводзіць рукамі. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́ручка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. выручаць — выручыць (у 1 знач.).
2. Утаргаваныя грошы. Здаць выручку ў банк.
•••
На выручку (пайсці, кінуцца і пад.) — на дапамогу каму‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́ручить сов.
1. вы́ручыць; (освободить) вы́зваліць, мног. павызваля́ць; (спасти) вы́ратаваць, мног. павырато́ўваць; (помочь) дапамагчы́;
2. (о деньгах) вы́ручыць; (торговлей — обычно) утаргава́ць; (возвратить потраченный капитал) вярну́ць; (получить) атрыма́ць;
магази́н вы́ручил де́сять миллио́нов рубле́й магазі́н утаргава́ў (вы́ручыў) дзе́сяць мільёнаў рублёў;
я свои́ де́ньги вы́ручу я свае́ гро́шы вярну́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́везці, -зу, -зеш, -зе; -вез, -зла; -зі; зак., каго-што.
1. Везучы, аддаліць, адправіць куды-н., за межы чаго-н.
В. бярвенне з лесу.
В. дзяцей за горад.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выручыць, дапамагчы выбрацца з цяжкага становішча (разм.).
Вывез шчаслівы выпадак.
|| незак. выво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць.
|| наз. вы́ваз, -у, м. (да 1 знач.) і вы́вазка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 1 знач.).
|| прым. вывазны́, -а́я, -о́е (паводле 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
утаргава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; зак., што і чаго.
Набыць якую‑н. суму грошай ад продажу чаго‑н.; выручыць. З дому грошай Ганьцы не даюць. Няма з чаго ўзяць, няма ўтаргаваць з чаго. Васілевіч. Рамізнік, стрэўшы Палуту з травою, нічога не кажучы, адкупіў у яе абодва мяшкі і яшчэ нават падзякаваў.. — Дзякуй богу, утаргавала і хопіць для мяне на нейкі час. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асно́ўны 1, ‑ая, ‑ае.
Найбольш важны, істотны, галоўны. Асноўны закон. Асноўная думка. Асноўныя сродкі вытворчасці. Асноўная задача. Асноўная спецыяльнасць. / у знач. наз. асно́ўнае, ‑ага, н. Звераў рашыўся на самае асноўнае, што магло яго выручыць. Алешка.
•••
Асноўны капітал гл. капітал.
У асноўным — у агульных, істотных рысах, у галоўным.
асно́ўны 2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да асновы (у 5 знач.). Асноўныя ніткі.
асно́ўны 3, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да асновы (у 8 знач.). Асноўны вокісел. Асноўная соль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́везці, ‑зу, ‑зеш, ‑зе; зак., каго-што.
1. Забраць адкуль‑н. і прывезці. Вывезці бярвенне з лесу. □ Калгаснікі спяшаюцца вывезці на поле як мага больш угнаення, пакуль не папсавалася дарога. Пестрак. // Выкаціць, выцягнуць адкуль‑н. (калёсы, воз, вагоны і пад.). Вывезці воз на дарогу. □ Макар неяк спалохана сцяўся і доўга маўчаў, аж пакуль паравоз не вывез вагонаў у поле. Асіпенка.
2. Адправіць, перавезці куды‑н. На нейкі час мяне з-пад фронту вывезлі аж у Ліпецк. Таўлай.
3. Прадаць тавар у іншую краіну; экспартаваць. Вывезці партыю абутку.
4. перан. Разм. Дапамагчы выбрацца з цяжкага становішча; выручыць. Вывез шчаслівы выпадак. □ Раней.. [Турбіну] ніколі не пакідала надзея, што жыццё вывезе. Навуменка.
•••
Вывезці на сабе (на сваіх плячах, спіне) — вынесці на сабе ўвесь цяжар выканання якой‑н. працы, справы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)