міжво́льны, -ая, -ае.

1. Які не залежыць ад волі, свядомасці.

М. смех.

2. Выпадковы, ненаўмысны.

М. сведка.

|| наз. міжво́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нано́сны, -ая, -ае.

1. Нанесены ветрам, цячэннем.

Н. пясок.

2. перан. Выпадковы, не ўласцівы каму-н. (разм.).

Наносныя матывы ў паэзіі.

Пазбавіцца ад усяго наноснага (наз.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

выпадко́ва,

1. Прысл. да выпадковы.

2. у знач. пабочн. Тое, што і выпадкам (у 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

аванту́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

1. Рызыкоўная, беспрынцыповая справа, распачатая ў разліку на выпадковы поспех.

Ваенная а.

Палітычная а.

2. Сварка, скандал.

Учыніць авантуру.

|| прым. аванту́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

эпізады́чны, -ая, -ае.

1. Выпадковы, які з’яўляецца эпізодам (у 1 і 2 знач.), які бывае не пастаянна.

Эпізадычная дапамога.

Э. кантроль.

Прыязджаць эпізадычна (прысл.).

2. Неістотны.

Э. выпадак.

|| наз. эпізады́чнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

привходя́щий (посторонний) пабо́чны; (случайный) выпадко́вы; (дополнительный) дадатко́вы;

привходя́щие обстоя́тельства пабо́чныя акалі́чнасці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

неча́янный

1. (неожиданный) нечака́ны, неспадзява́ны; (внезапный) рапто́ўны;

неча́янный гость нечака́ны (неспадзява́ны) го́сць;

неча́янная ра́дость нечака́ная (неспадзява́ная) ра́дасць;

2. (неумышленный) ненаўмы́сны; (случайный) выпадко́вы;

неча́янный вы́стрел ненаўмы́сны (выпадко́вы) стрэ́л.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

няво́льны, -ая, -ае.

1. Які зроблены, адбыўся не наўмысна; выпадковы.

Н. сведка.

2. Які адбываецца не па сваёй волі; вымушаны.

Нявольнае расстанне з родным домам.

3. Тое, што і паднявольны (у 1 знач.).

|| наз. няво́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ура́, выкл.

Баявы вокліч войск пры атацы, а таксама вокліч, які выражае захапленне, адабрэнне.

◊

На ўра —

1) рашучай атакай ці ў рашучую атаку з крыкамі «ўра»;

2) з энтузіязмам, горача (разм.).

Прапанова прайшла на ўра;

3) не падрыхтаваўшыся, з надзеяй на выпадковы поспех (разм.).

Дзейнічаць на ўра.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ненаўмы́сны, ‑ая, ‑ае.

Які зроблены або адбываецца без намеру; загадзя не абдуманы; выпадковы. Ненаўмысны ўчынак. □ Ніхто .. [Балеслава] тут больш не бачыў, толькі Зося — раз, у тую ўтрапёную хвіліну свайго ненаўмыснага .. спаткання з ім. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)