пікета́ж, ‑у, м.
Спец. Выбар пунктаў на мясцовасці і адзначэнне іх калкамі пры нівеліраванні.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раздзяля́льны, -ая, -ае.
1. Які дзеліць што-н., абазначае раздзел, раздзяленне.
Раздзяляльная рыса.
2. У граматыцы і логіцы: які выражае або абазначае выбар паміж дзвюма або больш думкамі, магчымасцямі (спец.).
Раздзяляльныя адносіны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разбяга́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да разбегчыся.
•••
Вочы разбягаюцца — цяжка зрабіць выбар з-за мноства, разнастайнасці прапанаванага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дыле́ма, -ы, мн. -ы, -ле́м, ж.
1. Меркаванне, паводле якога прадмету прыпісваюцца дзве супярэчлівыя прыметы, якія выключаюць магчымасць трэцяй (спец.).
2. Становішча, пры якім выбар аднаго з двух супрацьлеглых рашэнняў аднолькава цяжкі.
Стаяць перад складанай дылемай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Наўгод ’на выбар’ (Гарэц.). Да год, гадзі́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выбіра́льны, ‑ая, ‑ае.
Спец. Заснаваны на ўласцівасці рабіць адбор, выбар. Выбіральнае паглынанне радыёізатопаў. Выбіральная асаблівасць атама. Выбіральнае міжсартавое скрыжаванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апта́цыя, ‑і, ж.
Спец. Выбар грамадзянства, які звычайна дазваляецца зрабіць насельніцтву тэрыторыі, што перайшла ад адной дзяржавы да другой.
[Лац. optatio — жаданне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спыні́ць, спыню́, спы́ніш, спы́ніць; спы́нены; зак.
1. каго-што. Затрымаць рух, ход, працу каго-, чаго-н., не даць магчымасці рухацца каму-, чаму-н.
Вінцэсь спыніў крокі.
С. канвеер.
2. што. Стрымаць, забараніць што-н.
С. бойку свавольнікаў.
С. распаўсюджванне хлусні.
3. перан., што на кім-чым. Затрымаць увагу на кім-, чым-н., накіраваць на каго-, што-н., засяродзіць на кім-, чым-н. (погляд, позірк); прыйсці да якога-н. рашэння, спыніць свой выбар на кім-, чым-н.
С. свой выбар на маладым спецыялісце.
|| незак. спыня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. спыне́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разбо́р, -у, м.
1. гл. разабраць.
2. Адбор, выбар (разм.).
Высякалі лес без разбору.
Крытыкаваць ты крытыкуй, але з разборам.
3. Разгляд судовай справы.
Судовы р.
◊
На (пад) шапачны разбор; на разбор шапак (паспець, з’явіцца, прыйсці; разм.) — пад канец, калі ўсе разыходзяцца, усё скончылася.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вы́нятак ’выбар, выключэнне’ (Др.-Падб., КЭС, лаг.). Укр. ви́няток ’выключэнне’, польск. wyjątek ’тс’, чэш. výňatek ’урывак’. Ад формы залеж. дзеепрым. выняты, дзеясл. выняць з суф. ‑ак. Гл. Махэк₂, 231.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)