вы́бар, -у, м.
1. гл. выбраць.
2. Тое, з чаго можна выбраць.
Вялікі в. тавараў.
3. Аб тым, хто выбраны, што выбрана.
Адобрыць чый-н. выбар.
◊
Без выбару — без разбору, не выбіраючы.
Чытаць усё без выбару.
На выбар — выбраць паводле меркавання.
Даць на выбар.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́бар
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
вы́бар |
| Р. |
вы́бару |
| Д. |
вы́бару |
| В. |
вы́бар |
| Т. |
вы́барам |
| М. |
вы́бары |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
вы́бар, -ру м., в разн. знач. вы́бор;
пра́ва ~ру — пра́во вы́бора;
на в. — на вы́бор;
вялі́кі в. тава́раў — большо́й вы́бор това́ров;
адо́брыць чый-не́будзь в. — одо́брить че́й-л. вы́бор
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́бар, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. выбіраць — выбраць.
2. Аб тым, хто выбраны, што выбрана. Адобрыць чый-небудзь выбар.
3. Магчымасць выбраць. Багаты выбар тканін. □ Выбар ёлак быў багаты. Вочы дзяцей разбягаліся ва ўсе бакі. Бядуля.
•••
Без выбару — без разбору, не выціраючы. [Бядуля] чытаў усё цікавае, без выбару і плана. Каваленка.
(Прадаваць, аддаваць) на выбар — прадаваць, аддаваць з правам выбару.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́бар ’выдзяленне якога-небудзь прадмета ці інш. з рада падобных; магчымасць такой аперацыі’, укр. вибір, рус. выбор, польск. wybór, чэш. výběr, славац. výber, каш. vœbǒr. Утворана ад вы́браць (гл. браць) бязафіксным шляхам. Вы́бары ’абранне, галасаванне’ хутчэй за ўсё з рус. выборы ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́браць, -беру, -бераш, -бера; -беры; -браны; зак.
1. што. Адабраць, выняць.
В. смецце з зерня.
В. цытаты з класікаў.
2. каго-што. Узяць патрэбнае, аддаць перавагу каму-, чаму-н.
В. кнігу для чытання.
В. прафесію.
В. спадарожніка.
3. каго (што). Абраць галасаваннем.
В. новы склад прафкама.
4. што. Выняць, дастаць адкуль-н. усё да апошняга; зрасходаваць.
В. ваду са студні.
В. ліміты.
5. што. Сабраць ураджай бульбы, агуркоў і пад.
В. цыбулю ў агародзе.
6. што. Знайсці, вызваліць для якой-н. мэты (пра час).
В. вольную часіну.
|| незак. выбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. вы́бар, -у, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́бор в разн. знач. вы́бар, -ру м.;
◊
на вы́бор на вы́бар.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
любы́, -а́я, -о́е.
Кожны, усякі (на выбар).
У л. час.
Любымі сродкамі.
Л. (наз.) з нас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
факультаты́ўны, -ая, -ае.
1. гл. факультатыў.
2. Неабавязковы, які даецца на выбар.
Факультатыўныя заняткі па псіхалогіі.
|| наз. факультаты́ўнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
факультаты́ўны, ‑ая, ‑ае.
Неабавязковы; які даецца на выбар. Факультатыўны курс лекцый.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)