бязмо́ўны, -ая, -ае.
1. Пазбаўлены магчымасці гаварыць.
Бязмоўная жывёліна.
2. Маўклівы, баязлівы, які не адважыцца слова сказаць.
Ён стаў пануры і б.
3. перан. Ціхі, напоўнены цішынёй.
Б. лес.
|| наз. бязмо́ўнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ні́засць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць нізкага (у 4 знач.). [Туляга:] Я такі баязлівы, нікчэмны чалавек, маладушны да нізасці. Крапіва.
2. Нізкі ўчынак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ро́бкий нясме́лы, баязлі́вы;
◊
не из ро́бкого деся́тка не з баязлі́вага дзяся́тка;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паслухмя́насць, ‑і, ж.
Уласцівасць паслухмянага; паслухмянства. Міхал не баязлівы, не слабасцю натуры вытлумачвае паэт паслухмянасць, пакорлівасць Міхала, які толькі аднойчы адважыўся агрызнуцца ляснічаму. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тры́шка ‘баязлівы, нясмелы чалавек’ (Бяльк.). Верагодна, ад УІ Тры́хан (якое, магчыма, да Тры́фан), але матывацыя няясная. Нейкая сувязь з папярэднім словам? Параўн. укр. три́шкатися ‘неспакойна захоўвацца’, якое звязваюць з те́рти ‘церці’ (ЕСУМ, 5, 642), а таксама труха 2 ‘нейкая картачная гульня’ і трухлівы ‘баязлівы’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
маладу́шны, ‑ая, ‑ае.
Слабавольны, нерашучы; не стойкі духам; труслівы. [Левановіч:] Чаго ж вам сорамна? [Туляга:] Што я такі баязлівы, нікчэмны чалавек, маладушны да нізасці. Крапіва. // Выкліканы маладушнасцю. Маладушны ўчынак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зату́каны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад затукаць.
2. у знач. прым. Разм. Запужаны, прыгнечаны, забіты. Князю было прыкра, што яго чалядзінец такі затуканы і баязлівы. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Плю́хі ’баязлівы’ (свісл., Сл. ПЗБ). Да плохі (гл.). Няясны пераход ‑ло‑ ў ‑я ’у‑, магчыма, пад уплывам плюхлы ’вялы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пава́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Манера паводзіць сябе; звычка. Воўчая павадка. □ Па сваіх павадках зубр асцярожны, але не баязлівы. Прырода Беларусі. Ведаў [хлопчык Антусёк] птушак і звяроў Галасы й павадкі. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ву́праж, ‑ы, ж.
1. Рыштунак для запрэжкі коней і іншай рабочай жывёлы. Лось асцярожны і баязлівы, але ў няволі хутка прыручаецца і можа хадзіць у вупражы. Прырода Беларусі.
2. Спец. Счэпнае прыстасаванне ў вагонах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)