◎ Капка́с, коннае ’абцас’ (піл., Шатал.). У выніку кантамінацыі з каблук (//*коблук) і абцас.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каблу́к абца́с, -са м.;
◊
держа́ть под каблуко́м трыма́ць пад пято́й;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
францу́зскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Францыі, французаў, які належыць, уласцівы ім. Французская мова. Французская літаратура.
•••
Французская булка — невялікая белая булка прадаўгаватай формы.
Французскі абцас — высокі, тонкі, выгнуты абцас.
Французскі замок — дзвярны аўтаматычны замок.
Французскі ключ — а) ключ для французскага замка; б) ключ для адшрубоўвання гаек; гаечны ключ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Падбор ’абцас’ (ТСБМ, Шат., Касп., ТС, Інстр. I), пудбо́р ’тс’ (Тарн.). Рус. подбо́р, укр. подбі́р ’тс’. Да падабраць < браць (гл.). Семантыка зразумелая з тлумачэння ’абцас, зроблены з кавалкаў скуры’ (ТСБМ), г. зн. падабраны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кульду́к ’абцас’ (Мат. Маг.). Запазычанне з літ. kuldiikas ’драўляны абутак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
касячо́к 1, ‑чка, м.
Памянш.-ласк. да касяк 1. // Невялікая металічная набойка на абцас. Падбіваць касячкі.
касячо́к 2, ‑чка, м.
Памянш.-ласк. да касяк 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Камлу́к 1 ’дужка ў плеценым посудзе (кашалі), у баране’ (Сцяш.; зэльв., Сцяц.; навагр., свісл., Шатал.), свісл. кам‑ лучок ’тс’ (Сл. паўн.-зах.) — у выніку распадабнення б да каблук (гл.).
◎ Камлу́к 2 ’абцас’ (паст.). З рус. каблук ’абцас’ (Сл. паўн.-зах., 2. 390),
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ша́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. чым і без дап. Утвараць шорах, шум трэннем, закранаць што-н. з шумам.
Ш. мянташкай па касе.
Шабля шаркала аб падлогу.
2. са словам «нагой» або без яго. Прыстаўляць адну нагу да другой, стукаючы абцасам аб абцас (пры паклоне, вітанні і пад.).
|| аднакр. ша́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. ша́рканне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
набо́йка, ‑і, ДМ ‑бойцы; Р мн. ‑боек; ж.
1. Ніжні слой абцаса. Рызінавыя набойкі.
2. Металічная пласцінка, якая набіваецца на абцас і насок абутку. Выйшла [жанчына] у пярэдні пакой, прынесла чаравікі. Нямецкія, салдацкія. З жалезнымі набойкамі на насках і абцасах. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпі́лька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек, ж.
1. Прыстасаванне ў выглядзе вілачкі для заколвання валасоў.
Сколваць валасы шпількай.
2. Засцежка для вопраткі, адзін канец якой хаваецца ў кручкаватае паглыбленне — галоўку.
Заколваць кішэню шпількай.
3. Іголка з каляровай галоўкай для аздаблення жаночага галаўнога ўбору.
4. Тонкі і высокі абцас на жаночым туфлі (разм.).
5. перан. З’едлівая заўвага (разм.).
Падпусціць шпільку каму-н.
|| прым. шпі́лечны, -ая, -ае (да 1—3 знач.) і шпі́лькавы, -ая, -ае (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)