во́бразна, прысл.
1. Пры дапамозе мастацкіх вобразаў. Вобразна абагульніць жыццёвых факты.
2. Яскрава, жыва. Гаварыць вобразна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
генералізава́ць
‘абагульніць (абагульняць) што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
генералізу́ю |
генералізу́ем |
| 2-я ас. |
генералізу́еш |
генералізу́еце |
| 3-я ас. |
генералізу́е |
генералізу́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
генералізава́ў |
генералізава́лі |
| ж. |
генералізава́ла |
| н. |
генералізава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
генералізу́й |
генералізу́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
генералізу́ючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
генералізава́ць
‘абагульніць (абагульняць) што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
генералізу́ю |
генералізу́ем |
| 2-я ас. |
генералізу́еш |
генералізу́еце |
| 3-я ас. |
генералізу́е |
генералізу́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
генералізава́ў |
генералізава́лі |
| ж. |
генералізава́ла |
| н. |
генералізава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
генералізу́й |
генералізу́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
генералізава́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абагульне́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. абагульняць — абагульніць.
2. Агульны вывад, правіла, заснаваныя на вывучэнні асобных фактаў, з’яў. Шырокія абагульненні. Схільнасць да абагульненняў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падсумава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., што.
Падвесці падрахунак чаму‑н., падлічыць агульную суму. Падсумаваць выдаткі. // Абагульніць сказанае. Прынцыповым трэба быць у першую чаргу да сябе, — падсумаваў Рыгор свае разважанні. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сінтэзава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.
1. Зрабіць (рабіць) сінтэз (у 1 знач.); злучыць (злучаць), абагульніць (абагульняць). Як ні адзін з сучаснікаў, Купала сінтэзаваў набыткі літаратуры мінулага стагоддзя. Ярош.
2. Атрымаць (атрымліваць), утварыць (утвараць) шляхам сінтэзу (у 2 знач.). Сінтэзаваць фарбавальнікі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тыпізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.
1. Спец. Правесці (праводзіць) тыпізацыю (у 1 знач.). Тыпізаваць будаўніцтва.
2. і без дап. Ажыццявіць (ажыццяўляць) тыпізацыю (у 2 знач.). І пісьменнік, пазіраючы такія факты, імкнецца ў сваіх творах абагульніць іх, тыпізаваць. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падагу́ліць, ‑гулю, ‑гуліш, ‑гуліць; зак., што.
Падлічыць суму, падвесці вынікі вылічэнняў. Падагуліць суму расходаў. Падагуліць вынікі надояў малака. // Падвесці вынікі якой‑н. работы, справы, намеціць выгады; абагульніць. Падагуліць сказанае. Падагуліць вынікі сацспаборніцтва. □ Час падагуліць усе змены, усё тое новае, што з’явілася ў мове ад Кастрычніцкай рэвалюцыі да нашых дзён. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дамы́сліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.
Разважыўшы, прыдумаць дадаткова, дадумаць да канца. Аднак і пры наяўнасці самых дбайных адносін да канкрэтнага факта пісьменнік павінен нешта дадумаць, дамысліць і абагульніць. «ЛіМ». [Азгур] перш пачаў сам мне паказваць і тлумачыць замыслы, кампазіцыі, але ўгледзеў, што гэта мяне скоўвае, не дае дамысліць і пашукаць рашэння самому. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зняць ’дастаць, здзець’. Рус. снять, укр. зня́ти, польск. zdjąć ’тс’, в.-луж. zjeć ’абагульніць, падвесці вынікі’, zejeć ’зняць’, н.-луж. zjeś ’зняць, забраць’, чэш. sejmouti, sníti, славац. sňať, славен. snę́ti, серб.-харв. сне́ти, сне̂ти, снијѐти, балг. снѝмам, снѐма ’тс’, макед. снема ’знікнуць’. Ст.-слав. сънѧти ’зняць’. Ст.-рус. съняти ’зняць’. Прэфіксальны дзеяслоў прасл. sъn‑ę‑ti, дзе корань ę‑/im‑/ьm‑, прадстаўлены ва узяць, прымаць, мець і інш., ‑n‑ — частка прэфікса. Не выключана, што бел. і ўкр. словы пад уплывам рус. Гл. мець.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)