карпе́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак. (разм.).
1. над чым і без дап. Старанна, цярпліва і доўга займацца чым-н.
К. над рукапісам.
2. перан. Жыць у пакутах, цяжкіх умовах.
Вось так карпею ўсё жыццё.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зажы́цца, -ыву́ся, -ыве́шся, -ыве́цца; -ывёмся, -ывяце́ся, -ыву́цца; -ы́ўся, -ыла́ся, -ло́ся; зак. (разм.).
1. Пражыць даўжэй звычайнага, меркаванага.
З. на дачы.
З. на белым свеце.
2. Пачаць жыць заможна, абжыцца.
|| незак. зажыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
знява́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., каго-што.
Зняславіць, прынізіць, абразіць.
З. сваімі паводзінамі.
З. чые-н. пачуцці.
|| незак. зневажа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. зневажа́нне, -я, н. і знява́га, -і, ДМ -ва́зе, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
недаўгаве́чны, ‑ая, ‑ае.
Няздольны жыць, існаваць на працягу доўгага часу. Недаўгавечнае дрэва. Недаўгавечная машына.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спра́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што.
Падсмажыць пераважна без тлушчу і вады. Спражыць гарох.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ме́шкацца ’марудзіць, рабіць памалу’ (пін., З нар. сл.; ТС). Рус. мешкать ’тс’, урал. ’чакаць’, кіраў. ’разважаць’, ст.-рус. мѣшькати ’чакаць, марудзіць’, ’жыць, пражываць, быць падданым’, мѣшаный ’павольны, вялы’ (паводле Махэка₂, 361, павінна было пісацца ме‑), польск. mieszkać ’марудзіць’, ’забыць, не звяртаць увагі’, ’жыць, прабываць, знаходзіцца’, ’заставацца’, ’быць у адносінах з кім-небудзь’, nieomieszkać ’не занядбаць’, в.-луж. mješkorić ’марудзіць’, чэш. meškati ’марудзіць’, ’знаходзіцца, перашкаджаць у рабоце’, славац. meškať ’спазняцца, адставаць’, славен. mečkati ’паволі працаваць’. Не зусім яснае слова. Найбольш імаверна, што яно паходзіць з мѣшати > мяшаць (гл.) у выніку нарашчэння асновы. Укр. мешкати ’пражываць’, як і ст.-бел. мешкати, мяшкати ’жыць, знаходзіцца’ (XIV ст.), запазычана са ст.-польск. mieszkać ’жыць’ (Жураўскі, SlOr, 10, 1961, 40; Булыка, Лекс. запазыч., ЕСУМ, 3, 455–456.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
изгна́ние выгна́нне, -ння ср.;
жить в изгна́нии жыць у выгна́нні;
изгна́ние врага́ выгна́нне во́рага;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нараспа́шку нареч., разг. наро́схрыст;
душа́ нараспа́шку душа́ наро́схрыст, шчы́рая душа́;
жить нараспа́шку жыць раско́шна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пада́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
1. Кусок ежы, кінуты жывёле (звычайна сабаку).
Сабака цярпліва чакае падачкі.
2. перан. Тое, што даюць каму-н. як ахвяраванне, міласціну (пагард.).
Жыць за кошт падачак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ху́тар, -а, мн. -ы́ і (з ліч. 2, 3, 4) ху́тары, -о́ў, м.
Адасоблены сялянскі зямельны ўчастак разам з сядзібай уладальніка.
Жыць на хутары.
|| памянш. хутаро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.
|| прым. хутарскі́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)