Вага́ць ’паглыбляць барозны пасля сяўбы для сцёку вады’ (Жд., Інстр. I). Слова балтыйскага паходжання; параўн. літ. vagà ’баразна’, vagóti ’рабіць барозны’. Гл. вагаваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ге́гнуць ’памерці; забіць’ (Сцяц.). Здаецца, гукапераймальнага паходжання Параўн. рус. ге́кнуть ’ударыць, упасці’, ги́гать ’шумець, запалохваць крыкам’, укр. гигнути ’шпурнуць, кінуць на зямлю; здохнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кумша́ ’сівец’. Параўн. літ. kimša ’мох’ (Сл. паўн.-зах., 2, 570). Структура слова сведчыць на карысць балт. паходжання, але дакладнай крыніцы не знойдзена.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пеража́хнуць ’сціхнуць (пра боль)’ (слуц., Сл. ПЗБ). Да пера- і жа́хнуць ’стукнуць, ударыць’ (гукапераймальнага паходжання, параўн. і жах (гл.), што чаргуецца з гасіць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́гнуць ’правальвацца’ (калінк., Сл. ПЗБ). Няясна; магчыма, гукапераймальнага паходжання або ад тануць (гл.), параўн. можно по серэну іці, ён не тогне (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вяцьві́сты ’галінасты’ (Бяльк., КТС). Рус. ветвистый ’тс’. Прыметнік ад *ветвь з суф. ‑іст‑ аналагічна рус. ці хутчэй аднаго з ім паходжання. Параўн. ве́цвійка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гібры́д ’гібрыд’ (БРС). Запазычанне (відаць, праз рус. гибри́д) з ням. мовы (Hybride; першакрыніцай з’яўляецца лац. hybrida ’падвойнага паходжання’ < грэч.). Параўн. Шанскі, 1, Г, 67.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кумя́ш ’густы суп’ (Сцяшк. Сл.). Да *камяж ад камок. камяк. Нерэгулярнае ўтварэнне. Імёны на ‑яж адпрыметнікавага паходжання (параўн. густы — гусцяж) (Сцяцко, Афікс. наз., 97).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ку́ндры ’апорнае прыстасаванне дли вясла на плыце’ (Сл. паўн.-зах.). Плытагонная тэрміналогія, як правіла, ням. паходжання. Але ў даным выпадку дакладную крыніцу вызначыць цяжка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кірха́ць ’пець пісклявым голасам (пра маладых пеўнікаў)’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. літ. kirkauti ’тс’ (там жа, 465). Такім чынам, існуе імавернасць балтыйскага паходжання слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)