сямівяршко́вы, ‑ая, ‑ае.
Памерам у сем вяршкоў. Любіць вельмі ж стары ўспамінаць той час, калі адзін мужчына паднімаў на сані сямівяршковую дзеравяку. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фетышы́ст, ‑а, М ‑сце, м.
1. Паслядоўнік фетышызму (у 1 знач.).
2. перан. Той, хто слепа верыць у што‑н., пакланяецца чаму‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлебаро́б, ‑а, м.
Той, хто займаецца хлебаробствам. Сяўба для хлебароба заўсёды была экзаменам. «Звязда». Напружаную барацьбу за будучы ўраджай вядуць хлебаробы рэспублікі. «ЛіМ».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хны́канне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. хныкаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Хто справу хныканнем распачынае, Той добрых вынікаў не мае. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Загла́духа ’зайздросніца’ (Сцяшк.). Параўн. рус. урал. загла́д ’верхавод’, загла́дка ’апошняя смачная ежа’, заглядчик ’той, хто падглядвае’. Не выклікае сумненняў суфікс ‑уха і дзеяслоўны прэфікс за‑, але няясны корань. Калі гляд‑ зразумела семантычна ад заглядваць > ’зайздросціць’ (той жа ход, што зайздросціць, завідаваць, гл. гэтыя словы), тады пераход лʼ > л і націск незразумелыя. Калі ж ад глад‑ (параўн. гладкі), патрабуе тлумачэння семантычны бок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Каменяло́мнік ’расліна Saxifraga’ (ТСБМ; маг., Кіс.; Дэмб. 1; б.-каш., Мат. Гом.), лексема з’яўляецца перакладам лац. назвы saxifragus ’той, хто разбівае каменне’. Расліна называлася так, бо выкарыстоўвалася старажытнымі грэкамі (Макак, Jména, 97–98) пры лячэнні ўнутраных органаў ад утварэння камянёў або паводле таго, што калі расла з каменя, расколвала яго. Аналагічна стол. каменны цвіток ’бурачок камяністы’ ∼лац. saxātilis ’той, хто жыве сярод скал’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сапе́рнік ’той, хто імкнецца перамагчы каго-небудзь, дабіваючыся адной і той жа мэты’ (ТСБМ). Рус. сопе́рник, ст.-рус. супьрь, польск. sąpierz, чэш. soupeř ’праціўнік’, славац. súper, серб.-харв. су́па̑рни̑к ’тс’, славен. sọ̑pər, zọ̑pər ’насустрач’. Ад *супьрь або *супьрьн‑, якія ў сваю чаргу ад *sǫ‑ ’с’ і *pertі ’біць, цясніць, упірацца’ (гл. перці) (Праабражэнскі, 2, 357; Фасмер, 3, 718; Махэк₂, 495).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кі́жла ’той, хто марудна і няўмела што-небудзь робіць’ (Нар. сл., Шат.). Магчыма, балтызм. Параўн. kėžlóti ’кульгаць’ (Сл. паўн.-зах., 461).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ара́ць несов. паха́ть;
◊ і мы ара́лі — и мы паха́ли;
хто тры разы́ арэ́, той тры снапы́ бярэ́ — посл. как посе́ешь, так и пожнёшь;
як ні ары́, абы́ чо́рным дагары́ — погов. лишь бы как
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нэ́ндза, -ы (разм.).
1. ж. Галеча, беднасць, незабяспечанасць сродкамі існавання.
Жыць у нэндзы.
2. ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -е, Т -ай (-аю), ж., мн. -ы, -аў. Той (тая), хто ўвесь час ные, скардзіцца; нуда (у 2 знач.).
3. ж. Тое, што і нуда (у 1 знач.).
Захварэць з нэндзы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)