праму́дры, ‑ая, ‑ае.
1. Уст. Які валодае высокай мудрасцю, вельмі мудры. Прамудры чалавек.
2. Разм. жарт., іран. Цяжкі для разумення, засваення, мудрагелісты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прастыту́тка, ‑і, ДМ ‑тутцы; Р мн. ‑тутак; ж.
1. Жанчына, якая займаецца прастытуцыяй; публічная жанчына.
2. перан. Разм. Беспрынцыповы, прадажны чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пунктуа́льны, ‑ая, ‑ае.
Вельмі акуратны, дакладны. Бабека быў чалавек пунктуальны. Роўна без дваццаці восем вечара зноў пачуўся .. голас: — Устаць! Суд ідзе! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скапцава́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Па выгляду падобны на скапца. Скапцаваты чалавек нясмела падкраўся да вясёлай купкі чыноў, як той пабіты сабака. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скло́чны, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які мае адносіны да склокі, з’яўляецца склокай. Склочная справа.
2. Схільны да склок. Склочны чалавек. Склочны характар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спабо́рнік, ‑а, м.
Уст. Чалавек, які прымае ўдзел у спаборніцтве. Спаборнікі не хочуць, каб іхнія машыны прастойвалі лішне на рамонтных канавах. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утро́х, прысл.
У колькасці трох чалавек (толькі пра мужчын або толькі пра жанчын). Лодка кранулася, і мы ўтрох узяліся за спінінінгі. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шарачко́вы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да шарачку; пашыты з шарачку. Чалавек, апрануты па-вясковаму напалавіну — шарачковыя пафарбаваных штаны, даматканая сарочка. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Няра́ха ’неахайны чалавек’ (астрав., ул. інф.), нераха ’няўклюда, неахайны чалавек’ (Ян., ТС), ніриха, нірэха ’неахайны чалавек’ (Сл. ПЗБ), а таксама нярахлівы, нірихлівы ’неахайны’ (Сл. ЦРБ, Сл. ПЗБ), перахавалі ’неахайны, некультурны’ (ТС), рус. неряха ’неахайны чалавек; няўмелы, дурны чалавек’, н.-луж. njerech ’беспарадак, смецце’, ’неахайны чалавек’, njerešny ’бесталковы; нячысты’. Лічыцца вытворным ад прасл. дыял. *грскъ, экспрэсіўна^ ўтварэння ад *rędъ (гл. рад), параўн. н.-луж. rech ’парадак; чысціня’, рус. ряха ’франціха’, ряхаться ’выстройвацца, прыбірацца’, нарядный ’прыбраны’ і пад. (Шустар-Шэўц, 14, 1014; Фасмер, 3, 66). Дапушчэнне балтыйскага паходжання (Смулкова, Лекс. балтызмы, 39) не мае падстаў, гл. Лаўчутэ, Балтизмы, 146. Значэнне ’няўклюда’ можа быць звязана з рехацца ’поркацца’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мастерови́тый
1. разг. уме́лы;
мастерови́тый челове́к уме́лы чалаве́к;
2. высокапрафесіяна́льны, высокапрафесі́йны; выда́тны;
мастерови́тый писа́тель высокапрафесіяна́льны (высокапрафесі́йны, выда́тны) пісьме́ннік;
мастерови́тый теа́тр высокапрафесіяна́льны (высокапрафесі́йны) тэа́тр;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)