По́іск, по́іско, по́йск ’пчаліная разведка’ (ТС), параўн. йіск ’тс’ (Жыв. НС). Прасл. *pojьskъ < *po‑jьskati — поіскова́ць, пойскова́ць ’лятаць у разведку’ (ТС); ст.-бел. поисковати ’шукаць’ (Сл. Скар.). Тая ж семантычная матывацыя ляжыць у аснове наймення пушук (Ніканчук, БЛ, 6, 68). Гл. яшчэ іск.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыгаво́раны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад прыгаварыць.
2. у знач. наз. прыгаво́раны, ‑ага, м.; прыгаво́раная, ‑ай, ж. Той (тая), хто прыгавораны судом да якой‑н. кары. Усе глядзелі на прыгавораных. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узнагаро́джаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад узнагародзіць.
2. у знач. наз. узнагаро́джаны, ‑ага, м.; узнагаро́джаная, ‑ай, ж. Той (тая), хто атрымаў узнагароду. Усе кінуліся віншаваць узнагароджаных. Ціснулі рукі, абдымалі, цалавалі. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
серабры́сты в разн. знач. серебри́стый;
с. серп ме́сяца — серебри́стый серп луны́;
с. смех — серебри́стый смех;
~тая тапо́ля — серебри́стый то́поль
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
урачы́сты в разн. знач. торже́ственный;
у. дзень — торже́ственный день;
гавары́ць ~тым то́нам — говори́ть торже́ственным то́ном;
~тая кля́тва — торже́ственная кля́тва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Любаві́зна, любаві́на ’праслойка мяса ў сале’ (міёр., Нар. сл.), ’нятлустае, поснае мяса’ (полац., Нар. сл.; глыб., даўг., докш., Сл. ПЗБ), любавіна ’тс’ (КЭС, лаг.). Да любі́вы (гл.) у яго варыянце любовы (прыблізна тая ж тэрыторыя, Сл. ПЗБ). Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 103).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
напаўсур’ёзны, ‑ая, ‑ае.
Не зусім сур’ёзны. Напаўсур’ёзны тон. □ Міхась пранікліва паглядзеў на Валю, але па твару яе нічога не мог убачыць — ён быў звычайны: напаўсур’ёзны, напаўздзіўлены; нават тая чырвань, што ўспыхнула спачатку, знікла. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пырснуцца, ‑нецца; зак. і аднакр.
1. Пырснуўшы, выліцца.
2. перан. Тое, што і выпырснуць (у 3 знач.). Была тая пара года, калі на дрэвах палопаліся пупышкі і выпырснулася свежая, яшчэ кволая зеляніна вясны. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узбу́джанасць, ‑і, ж.
Стан узбуджанага; усхваляванасць, узрушанасць. Трывога прайшла, засталася вясёлая ўзбуджанасць. Чорны. З самай раніцы ў тэхнікуме панавала тая атмасфера ўзбуджанасці, якая звычайна бывае ў дні, калі праходзіць размеркаванне выпускнікоў на працу. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чыну́ша, ‑ы, м.
Разм. пагард. Чыноўнік, бюракрат. Асабліва радавала.. [Лабановіча] тая акалічнасць, што зкзаменатарам назначаўся не інспектар народных вучылішч, сухі і бяздушны чынуша, а выкладчык, які ў свой час быў таксама настаўнікам пачатковай школы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)