адрасці́ць, -рашчу́, -ро́сціш, -ро́сціць; -ро́шчаны; зак., што.
Даць адрасці чаму-н., адгадаваць, адпусціць (пра валасы, пазногці, і пад.).
А. бараду.
|| незак. адро́шчваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зарачы́ся, -раку́ся, -рачэ́шся, -рачэ́цца; -рачо́мся, -рачаце́ся, -раку́цца; -ро́кся, -ракла́ся, -ло́ся; зак.
Даць зарок не рабіць чаго-н.
З. ўжываць спіртное.
|| незак. зарака́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абляжа́цца, ‑жыцца; зак.
Разм. Прывыкнуць ляжаць. Даць зверу абляжацца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
растрэ́скацца, ‑аецца; зак.
Даць трэшчыны, накрыцца трэшчынамі. Камень растрэскаўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пі́рма: даць пірма ’даць выспятка’ (лаг., віл., Сл. ПЗБ). Відаць, балтызм. Параўн. літ. spyrimas ’брыканне’, spirti ’брыкнуць’, ’пхнуць, піхнуць, штурхнуць нагой’. Букявічуце (Bałto-słow. zw. jęz., 81, 68–69), выходзячы з тлумачэння фразы даць пірма як ’аддаць перавагу’, звязвае слова пірма з літ. pirma ’раней, спачатку’, ’спераду’, ’па-першае’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ла́зня, -і, мн. -і, -яў, ж.
1. Спецыяльнае памяшканне, дзе мыюцца і парацца.
Пабудаваць новую лазню.
2. Мыццё ў такім памяшканні (разм.).
Пасля малацьбы добра схадзіць і ў лазню.
3. перан. Наганяй, суровая вымова (разм.).
◊
Даць (задаць) лазні (разм.) — даць наганяй, строгую вымову.
|| памянш. ла́зенька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.
|| прым. ла́зневы, -ая, -ае і ла́зенны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
надзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць; -дзе́лены; зак., каго-што кім-чым.
1. Даць у асабістае карыстанне, выдзеліць як долю.
Н. зямлёю.
2. Даць як гасцінец, падарунак, падарыць.
Н. дзяцей цукеркамі.
3. перан. Адарыць каго-н. якімі-н. якасцямі (сілай, здольнасцямі і пад.).
Н. вялікай сілай волі.
Н. уладай.
|| незак. надзяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. надзе́л, -у, м. і надзяле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загры́вак, ‑грыўка, м.
Ніжняя частка грывы, якая прылягае да карка. // Задняя частка шыі ў жывёл. Поўсць на пукатым загрыўку аўчаркі тапырылася. Беразняк. // Разм. Патыліца.
•••
Даць па загрыўку гл. даць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́тлумачыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што.
Даступна растлумачыць, даць тлумачэнне чаму-н.
Чым в. яго адсутнасць?
|| незак. вытлума́чваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. вытлумачэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
канкрэтызава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., што.
Даць (даваць) канкрэтнае выражэнне чаму-н.; удакладніць (удакладняць) што-н.
К. прапанову.
|| наз. канкрэтыза́цыя, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)