напіса́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. напісаць.

2. Форма літары на пісьме. Напісанне літары «н».

3. Перадача на пісьме слоў, складоў, гукаў. Рознае напісанне слова. Дапусціць дваякае напісанне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Рахма́ч ’ручнік, у якім носяць палудзень на поле, махрач’ (Бяльк.), рахманы́ ’канцы асновы, якія адразаюцца пасля датыкання кроснаў; трапкач’ (чач., Жыв. сл.; ЛА, 4). Відавочна, вынік перастаноўкі гукаў у махрач, махрачы́ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аку́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

1. Раздзел фізікі, які вывучае гукавыя з’явы.

2. Чутнасць гукаў у якім‑н. памяшканні, абумоўленая формай і матэрыялам гэтага памяшкання. Акустыка тэатральнай залы. Дрэнная акустыка.

[Ад грэч. akustikos — слыхавы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зліццё, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. зліць (у 2, 3 знач.); дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. зліцца (у 1–4 знач.). Зліццё рэк. Зліццё гукаў. Зліццё чалавека з прыродай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сінко́па, ‑ы, ж.

1. У музыцы — зрушэнне рытмічна апорнага гуку з моцнай долі такта на слабую.

2. У мовазнаўстве — выпадзенне ці апусканне аднаго (галоснага) ці некалькіх гукаў (склада) у сярэдзіне слова.

[Ад грэч. synkopē — скарачэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ту́каўка ‘удод, Upupa epops L.’ (Некр. і Байк., Касп.). Да ту́каць ‘крычаць, палохаць крыкам’ (гл.); названа паводле крыку птушкі, які ўспрымаўся па-рознаму, параўн. то‑то‑то — перадача гукаў спеву ўдода (Мова Сен.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

склад³, -а, М -дзе, мн. -ы́, -о́ў, м.

Гук або спалучэнне гукаў, што вымаўляюцца адным штуршком выдыхнутага паветра.

Націскны с.

Дзяліць словы на склады.

○

Адкрыты склад — склад, які канчаецца на галосны гук.

Закрыты склад — склад, які канчаецца на зычны гук.

|| прым. складо́вы, -ая, -ае.

Складовае пісьмо (у якім знакамі абазначаюцца склады, а не гукі).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыслу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак., да каго-чаго.

1. Напружыць слых, увагу, каб пачуць што-н.

П. да гаворкі.

2. перан. Прыняць да ўвагі, да ведама што-н.

П. да парад старэйшых.

П. да голасу мас.

3. Прывыкшы да якіх-н. гукаў, перастаць заўважаць іх (разм.).

П. да тарахцення колаў.

|| незак. прыслухо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзын-дзы́н і дзінь-дзінь, выкл.

Ужываецца для перадачы гукаў званка, шкла, трамвая і пад. Мчацца коні. Дзын-дзын-дзын! Колас. Ілонка пастукала мацней.. «Дзінь-дзінь», — бразгала шыба пад яе пальцамі. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазіцы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пазіцыі (у 2, 5 знач.). Пазіцыйная гульня. Пазіцыйныя варыянты гукаў. □ [Камлюк:] — Весці пазіцыйныя баі .. амаль на адкрытай мясцовасці — хіба ж гэта па партызанскай тактыцы? М. Ткачоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)