шпі́лька, ‑і,
1. Прыстасаванне з тонкага дроту або пластмасы для заколвання валасоў у жаночай прычосцы.
2. Засцежка для вопраткі, адзін канец якой хаваецца ў кручкаватае паглыбленне (галоўку).
3. У шавецкай справе — цвік з падвойнай плешкай.
4.
5.
6.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уцягну́ць, уцягну, уцягнеш, уцягне;
1. Цягнучы, завалачы, увалачы каго‑, што‑н. у што‑н.
2. Усунуць у якую‑н. адтуліну што‑н.
3. Удыхнуць.
4. Утуліць, увабраць унутр (галаву, шчокі, жывот і пад.).
5.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шо́ргаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае;
1. Утвараць шоргат, шорах, тручы, праводзячы чым‑н. па якой‑н. паверхні.
2. Хадзіць, не падымаючы ног.
3. Мацаць, абмацваць рукой што‑н., шукаючы што‑н.
4. Скрэбці, церці, удараць і пад., утвараючы шоргат, шапаценне.
5. Моцна з шумам ліць (пра дождж).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распаўзці́ся, ‑паўзецца; ‑зёмся, ‑зяцеся, ‑зуцца;
1. Папаўзці ў розныя бакі (пра некалькіх, многіх насякомых, жывёл).
2. Расплыцца, расцячыся па паверхні чаго‑н.
3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ла́паць 1 ’хапаць, мацаць рукамі’, ’лавіць’ (
Ла́паць 2, ла́пыць ’абутак з лыка’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ту́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае;
1.
2.
3. Біць капытамі аб зямлю (пра каня і пад.).
4.
5. Даглядаць каго‑, што‑н., займацца кім‑, чым‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зацягну́ць 1, ‑цягну, ‑цягнеш, ‑цягне;
1. Цягнучы, даставіць куды‑н.
2.
3. Уцягнуць у сярэдзіну, унутр чаго‑н.
4. Удыхнуць, уцягнуць у сябе (дым, паветра і пад.).
5. Накрыць тонкім слоем чаго‑н.
6. Пацягнуць, расправіць (занавеску і пад.) так, каб закрыць, засланіць што‑н.
7. Туга завязаць, сцягнуць.
8. Заняць чым‑н. часу больш, чым меркавалася; затрымаць заканчэнне чаго‑н.
9. Шчыльна закруціць, зашрубаваць.
•••
зацягну́ць 2, ‑цягну, ‑цягнеш, ‑цягне;
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
це́раз,
Спалучэнне з прыназоўнікам «цераз» выражае:
Прасторавыя адносіны
1. Ужываецца пры абазначэнні якой‑н. прасторы, месца і пад., упоперак якіх што‑н. размяшчаецца, з аднаго боку на другі, ад аднаго краю да другога адбываецца рух, дзеянне.
2. Ужываецца пры абазначэнні месца або прадмета і пад., паверх якіх накіравана дзеянне або рух.
3. Ужываецца пры назвах асяроддзя, прадмета, праз якія хто‑, што‑н. праходзіць, пранікае.
Часавыя адносіны
4. Ужываецца пры ўказанні на прамежак часу, пасля якога што‑н. адбываецца.
5.
Аб’ектныя адносіны
6. Ужываецца пры ўказанні на асобу, прадмет, з дапамогай або пры пасрэдніцтве якіх што‑н. адбываецца.
Прычынныя адносіны
7. Ужываецца для ўказання на прычыну ці падставу чаго‑н.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ці́снуць 1, ‑ну, ‑неш, ‑не;
1.
2.
3.
4.
5.
6. Павялічвацца, узмацняцца (пра холад, мароз).
7.
8.
•••
ці́снуць 2, ‑ну, ‑неш, ‑не;
1.
2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры,
Спалучэнне з прыназоўнікам «пры» выражае:
Прасторавыя адносіны
1. Ужываецца для ўказання на непасрэдную блізкасць ад якога‑н. месца.
2. Ужываецца для ўказання на прадмет, установу ці арганізацыю, якія ўключаюць у свой склад што‑н. дапаможнае, падсобнае.
3. Ужываецца для ўказання на месца, установу і пад., дзе хто‑н. займае якое‑н. службовае становішча або дзе што‑н. адбываецца.
Часавыя адносіны
4. Ужываецца для ўказання на падзею ці з’яву, у момант якой адбываецца што‑н.
5. Ужываецца для ўказання на эпоху, перыяд, час, на працягу якіх што‑н. адбываецца, здзяйсняецца.
Аб’ектныя адносіны
6. Ужываецца для ўказання на прадмет, які знаходзіцца ў наяўнасці, які ёсць у каго‑н.
7.
8. Ужываецца для ўказання на асобу, у якой хто‑н. знаходзіцца, жыве.
Акалічнасныя адносіны
9. Ужываецца для ўказання на якую‑н. з’яву, акалічнасць, якія суправаджаюць што‑н.
10. Ужываецца для ўказання на асобу ці калектыў, у прысутнасці якіх што‑н. адбываецца.
11. Ужываецца для ўказання на стан, у якім хто‑, што‑н. знаходзіцца.
Прычынныя адносіны
12. Ужываецца для ўказання на прычыну, падставу чаго‑н.
13. Ужываецца для ўказання на наяўнасць якіх‑н. уласцівасцей, якасцей і пад., якія выклікаюць што‑н., з’яўляюцца прычынай чаго‑н. або падставай для чаго‑н.
Умоўныя адносіны
14. Ужываецца для ўказання на падзею, факт або абставіны, якія з’яўляюцца ўмовай для ажыццяўлення чаго‑н.
Уступальныя адносіны
15. Ужываецца для ўказання на прадмет або абставіны, нягледзячы на якія што‑н. існуе, адбываецца.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)