падабра́ць, падбяру, падбярэш, падбярэ; падбяром, падбераце;
1. Сабраць, падняць што‑н. з зямлі, падлогі.
2. Схаваць пад што‑н.
3. Падмяць пад сябе, апынуўшыся наверсе.
4. Прыўзняць уверх.
5. Адабраць, стварыць шляхам падбору.
6. Падшукаць, знайсці правільнае або патрэбнае музычнае выражэнне.
7.
8.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыста́ць, ‑стану, ‑станеш, ‑стане;
1.
2.
3. Далучыцца, прымкнуць да каго‑н.
4.
5. Спыніцца, прычаліць, падышоўшы да берага, прыстані і пад.
6. Стаміцца, змагчыся.
7.
8.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звяза́ць, звяжу, звяжаш, звяжа;
1. Змацаваць, злучыць канцы чаго‑н., завязаўшы вузлом або прывязаўшы адзін да аднаго.
2. Змацаваць якія‑н. прадметы, перавязаўшы або абвязаўшы іх чым‑н.; перавязаўшы, злучыць у што‑н.
3.
4. Прывязаць адну да другой рукі, ногі, пазбавіўшы каго‑н. свабоды рухаў.
5. Наладзіць зносіны паміж чым‑н. з дапамогай сродкаў сувязі або дарог.
6. Наладзіць сувязь каму‑н. з кім‑, чым‑н.
7. Аб’яднаць чым‑н. у адно цэлае.
8. Паставіць у якую‑н. залежнасць ад чаго‑н., у якія‑н. адносіны да чаго‑н.
9. Зрабіць што‑н. вязаннем.
10. У хіміі — вывесці са свабоднага стану.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбе́гчыся, ‑бягуся, ‑бяжышся, ‑бяжыцца; ‑бяжымся, ‑бежыцеся, ‑бягуцца;
1.
2.
3.
4.
5.
6. У бегу набраць вялікую скорасць.
7. Прабегчы некаторую адлегласць, каб набраць скорасць для скачка, пад’ёму і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скарб, ‑у,
1.
2.
3.
4. Каштоўнасць схаваныя, закапаныя дзе‑н.
5. Багацце, маёмасць.
6.
7.
[Польск. skarb.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спыні́ць, спыю, спыніш, спыніць;
1.
2.
3.
4.
5.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упе́рціся, упруся, упрэшся, упрэцца; упромся, упрацеся;
1. Уперці частку свайго цела або які‑н. прадмет для апоры, супраціўлення, адштурхвання.
2. Наткнуцца ў час руху на якую‑н. перашкоду, уткнуцца ў што‑н.
3. Аказаць супраціўленне чаму‑н., не захацець згадзіцца з чым‑н., уступіць каму‑н.
4.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хі́ба 1, ‑ы,
1. Памылка, промах, недахоп.
2. Пра фізічны недахоп.
хі́ба 2,
1. Ужываецца ў пытальных сказах, якія выражаюць сумненне ў чым‑н., недавер да чаго‑н., здзіўленне чым‑н., і па значэнню вельмі блізкія да слоў: «няўжо», «можа быць».
2. Ужываецца ў пытальных сказах для выражэння няўпэўненасці ў неабходнасці якога‑н. дзеяння і блізка па значэнню словам: «можа быць», «не варта».
3.
хі́ба 3,
1.
2.
хі́ба 4,
Ужываецца з пытальнай інтанацыяй і выражае сумненне, недавер.
хіба́ 1,
Тое, што і хі́ба 2.
хіба́ 2,
Тое, што і хі́ба 3.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
і 1,
1. Дзесятая літара беларускага алфавіта.
2. Галосны гук пярэдняга рада верхняга пад’ёму.
•••
і 2,
I.
1. Ужываецца для злучэння аднародных членаў сказа і цэлых сказаў з аднароднымі паведамленнямі.
2. Злучае сказы, звязаныя адносінамі адначасовасці або паслядоўнасці падзей.
3. Злучае сказы, звязаныя: а) прычынна-выніковай залежнасцю.
4. Злучае сказы і члены сказа з супраціўнымі паведамленнямі.
II.
Злучае асобныя члены пералічэння, прычым можа стаяць перад кожным членам рада, у тым ліку і перад першым.
III.
1. Далучае сказы і асобныя члены сказа, якія дапаўняюць і развіваюць выказаную думку.
2. У спалучэнні з папярэдняй паўзай паказвае на раптоўнасць, нечаканасць новага дзеяння.
3. Ужываецца ў пачатку некалькіх сказаў пры абмалёўцы паслядоўнага развіцця і змены падзей.
IV.
У пачатку пытальных і клічных сказаў ужываецца для ўзмацнення выразнасці выказвання.
V.
Ужываецца ў значэнні, блізкім да злучніка «хоць» («хаця»).
VI.
Падкрэслівае ўнутраную сувязь з’яў, падзей; ставіцца перад выказнікам, набывае значэнне слоў: тады, то, так што.
•••
і 3,
1. Ужываецца для ўзмацнення сэнсу таго слова, перад якім стаіць.
2. Вылучае, падкрэслівае наступнае слова; па значэнню адпавядае часціцы «
3. Адпавядае па значэнню часціцы «таксама».
•••
і 4,
1. Выражае высокую ступень якога‑н. пачуцця.
2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калі́ 1,
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
•••
калі́ 2,
1. Ужываецца ў пачатку даданага сказа часу (часта пры наяўнасці ў галоўным сказе суадносных слоў «тады», «то» і інш.) і выражае: а) частковае або поўнае супадзенне ў часе дзеяння галоўнага і даданага сказаў; абазначае: у той час як.
2. Ужываецца ў пачатку даданага сказа рэальнай умовы (часта пры наяўнасці ў галоўным сказе суадносных слоў «то», «дык», «тады» і інш.); абазначае: пры ўмове, калі...; у (тым) выпадку, калі...
3. Ужываецца ў пачатку сказа, у якім ёсць супастаўленне або проціпастаўленне з другім сказам.
4.
5.
6. Ужываецца ў пачатку даданага сказа, што выражае прычыну, якой абумоўлена дзеянне галоўнага сказа.
7. Падпарадкоўвае даданы дапаўняльны сказ галоўнаму.
8.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)