усты́ць, устыну, устынеш, устыне; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Застыць, згусціцца пры астыванні. Халадзец устыў. // Зацвярдзець ад холаду. Зямля ўстыла — не ўкапаць.

2. Азябнуць, замерзнуць. Пакуль.. [Парамон] там з гусаком важдаўся ды пакуль, абвязаўшыся вяроўкаю, вылез, то так устыў, што і на гарачай печы не мог угрэцца. Лобан. // перан. Стаць нерухомым, замерці. Наш чалавек аж устыў там, дзе стаяў. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ба́чны, ‑ая, ‑ае.

Даступны зроку. Высока-высока над.. [Максімкам], ледзь бачныя, кружыліся буслы. Гамолка. Над комінам хаты паказаўся пакуль што не бачны нікому лёгкі дымок. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абмані́ць, ‑маню, ‑маніш, ‑маніць; зак., каго-што.

Тое, што і абмануць. Ім [панам] абманіць мужыка пакуль што трэба, вось і цягнуць ды абяцанкамі яго кормяць. Галавач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каце́льня, ‑і, ж.

Памяшканне, дзе знаходзяцца паравыя катлы. Яшчэ няма паравога ацяплення, водаправода, але хлопцы прыладзілі печкі .. і будуць пакуль што абыходзіцца без кацельні. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лайда́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак.

Разм. неадабр. Бяздзейнічаць, лодарнічаць; ухіляцца ад работы, ад абавязкаў. Пакуль дзяўблі камень, працавалі нехаця, асабліва лайдачылі Муха і Фрыд. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

патуры́ць, ‑туру, ‑турыш, ‑турыць; зак., каго-што.

Разм. Пагнаць, выгнаць. — Доўга круціўся каля нашай хаты [сабака], пакуль малыя, каровы гонячы, не патурылі яго з вёскі. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прабаўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., што.

Разм. Праводзіць, затрачваць (час). Калі наставала ноч, .. [старая] забіралася на печ і, падкурчыўшы ногі, прабаўляла час, пакуль гарэў агонь. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

удне́ць, ‑ее; безас. зак.

Разм. Развіднець. З дома [мы з сястрой] выйшлі на вуліцу, як ужо добра ўднела. Сабаленка. Ніна засталася ў ельнічку, каб пачакаць, пакуль уднее. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Нара́зе ’раптам, нечакана’ (калінк., З нар. сл.), ’пакуль-што’ (Сцяц., Сл. ПЗБ), ’адразу’ (Сл. ПЗБ). Са спалучэння на разе, дзе другая частка — назоўнік раз (гл.) у месн. скл. адз. л.; рус. на́раз і нариз ’адразу’, а таксама распаўсюджанне на беларускай тэрыторыі не даюць падставы лічыць яго запазычаннем з польск. naraz ’нечакана, раптам’, як гэта прапануецца ў Сл. ПЗБ.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

няспра́ўнасць, ‑і, ж.

Стан няспраўнага; пашкоджанне чаго‑н. Няспраўнасць тэлевізара. □ Павел параіў хлопцам схадзіць дадому павячэраць і вярнуцца, пакуль ён будзе шукаць няспраўнасць у маторы. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)