турмалі́н, ‑у, м.

Мінерал крышталічнай будовы, разнавіднасці якога маюць самыя розныя колеры і прымяняюцца ў оптыцы, радыётэхніцы і ювелірнай справе. Малінавы турмалін.

[Ням. Turmalin.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тальк, талька ’слаісты мяккі мінерал у тэхніцы і медыцыне ў выглядзе парашку’ (ТСБМ). Праз ням. Talk ’тс’ з франц. talc < ісп. talque < араб. ṭálaq, talq ’тс’, гл. Фасмер, 4, 16; ЕСУМ, 5, 510.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

артакла́з, ‑у, м.

Каліевы палявы шпат, пародаўтваральны мінерал, якому ўласцівы белы, шэры, ружовы і інш. колеры; шырока выкарыстоўваецца ў шкляной і керамічнай прамысловасці.

[Грэч. orthos — прамы і klasis — разлом.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раздро́блены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад раздрабіць.

2. у знач. прым. Разбіты, расколаты на дробныя часткі. Раздроблены мінерал. // Пашкоджаны (пра косць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стэаты́т, ‑у, М ‑тыце, м.

1. Тлусты на вобмацак мінерал, які складаецца з тальку.

2. Штучны ізаляцыйны матэрыял, які атрымліваюць у выніку апрацоўкі тальку.

[Ад грэч. stear, steatos — тлушч.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уралі́т, ‑у, М ‑ліце, м.

1. Мінерал валакністай будовы; разнавіднасць рагавой падманкі.

2. Спецыяльная сумесь, якая ўжываецца для вырабу вогнеўстойлівага кардону, электраізалятараў і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хруста́ль, -ю́, м.

1. Шкло высокай якасці з асобым бляскам, здольнае моцна праламляць святло.

Ваза з хрусталю.

2. зб. Вырабы з такога шкла.

Знізіць цэны на х.

○

Горны хрусталь — празрысты бясколерны мінерал, разнавіднасць кварцу, які выкарыстоўваецца для аптычных і ювелірных вырабаў.

|| прым. хруста́льны, -ая, -ае.

Х. бакал.

Хрустальная ваза.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гагарыні́т, ‑у, М ‑ніце, м.

Бясколерны або ружова-жоўты мінерал, адкрыты ў 1961 г. у Казахстане і Тувінскай АССР, названы ў гонар Ю. А. Гагарына.

[Ад уласн. імя.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самаўзнаўля́цца, ‑яецца; незак.

Мець уласцівасць узнаўляцца, стварацца нанава. Як мінерал, вада мае адну цудоўную якасць, якая вылучае яе сярод іншых, — здольнасць самаачышчацца і самаўзнаўляцца. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тытані́т, ‑у, М ‑ніце, м.

Мінерал бурага, жоўтага ці зеленаватага колеру, які сустракаецца ў выглядзе дробных зярнят ці крышталяў і выкарыстоўваецца для атрымання тытану ​2.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)