валачы́ць, -лачу́, -ло́чыш, -ло́чыць; незак.

1. каго-што. Тое, што і валачы (але абазначае дзеянне, якое адбываецца шматразова і ў розны час).

Валачыў воўк, павалаклі і ваўка.

2. Выцягваць з металу (спец.).

В. дрот.

|| наз. валачэ́нне, -я, н.

|| прым. валачы́льны, -ая, -ае (да 2 знач.).

В. стан.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аксідава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак. і незак., што.

Спец. Дзейнічаць акісленнем на верхні слой металу для засцярогі ад карозіі або надання прыгожага знешняга выгляду.

[Ад грэч. axys — кіслы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

звузе́ць, ‑ее; зак.

Стаць вузкім або вузейшым. Пругкі барвова-белы струмень гарачага металу крыху звузеў, каціўся марудна, і Барашкін стаў ля штурвала печы. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

афо́рт, ‑а, М ‑рце, м.

Від гравюры на метале, у якім паглыбленыя элементы робяцца траўленнем металу кіслотамі, а таксама адбітак з такой гравюры. Афорты Рэмбранта.

[Фр. eau-forte — азотная кіслата.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

злі́так, ‑тка, м.

Кусок металу, атрыманы ў выніку плаўлення і адліўкі яго ў спецыяльную форму. Злітак чыгуну. Злітак сталі. // Разм. Кусок самароднага золата або срэбра.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цеплаправо́днасць, ‑і, ж.

Спец. Перанос энергіі ад больш пагрэтых участкаў цела да менш нагрэтых у выніку цеплавога руху і ўзаемадзеяння мікрачасцінак. Цеплаправоднасць металу. Каэфіцыент цеплаправоднасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нака́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. накатаць (у 1 знач.).

2. Спец. Паверхня металу, атрыманая шляхам дэфармавання і ўшчыльнення яго верхняга слон.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

напая́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., што і чаго.

Паяннем прырабіць, прымацаваць што‑н. да чаго‑н. Напаяць кавалак металу. // Прыпайваючы, падоўжыць што‑н. Напаяць капец восі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паве́рхня, -і, ж.

1. Вонкавы бок чаго-н.

П. металу.

Слізгаць па паверхні чаго-н. (таксама перан.: не паглыбляцца ў сутнасць чаго-н., абмяжоўвацца знешнім бокам з’яў). Ляжаць на паверхні (перан.: пра што-н. яснае, відавочнае).

2. У матэматыцы: мяжа, якая аддзяляе геаметрычнае цела ад знешняй прасторы або іншага цела.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гарт, -у, М -рце, м.

1. Цвёрдасць металу, якая надаецца гартаваннем.

Сталь высокага гарту.

2. перан. Фізічная або маральная вынослівасць, стойкасць.

Чалавек старога гарту.

3. Сплаў свінцу, волава і сурмы для адліўкі друкарскіх шрыфтоў (спец.).

|| прым. га́ртавы, -ая, -ае (да 3 знач.) і гарто́ўны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)