со́ўгацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).
1. Хадзіць туды-сюды.
С. па вуліцы без справы.
2. Марудна, з цяжкасцю хадзіць.
Бабуля ледзь соўгаецца.
3. Перамяшчацца, рухацца.
Колца соўгаецца па дроце.
|| аднакр. саўгану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 3 знач.).
|| наз. со́ўганне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сці́плы, -ая, -ае.
1. Стрыманы ў паводзінах, абыходжанні, просты і прыстойны, пазбаўлены ганарыстасці.
С. чалавек.
С. працаўнік.
2. перан. Абмежаваны, нязначны, невялікі, якога ледзь хапае.
Сціплая зарплата.
Сціплыя вынікі працы.
4. Просты, звычайны, без прэтэнзій на раскошу.
Сціплая мэбля.
Сціпла (прысл.) апранацца.
|| наз. сці́пласць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скараба́ціцца, ‑баціцца; зак.
Зрабіцца карабатым, скрыўленым. Ледзь не ў трубку скарабацілася скура. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
засты́глы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і застылы. Быльнік па краях адхону, слабенькі, узорысты іней на ім, канаўка побач на поплаве, ледзь-ледзь толькі застыглая. Кулакоўскі. Каменныя львы драмалі. Застыглая ўсмешка не сыходзіла з іх белых вачэй. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ківа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.
1. Рытмічна хістацца з боку ў бок або зверху ўніз.
Галінкі ківаюцца на ветры.
2. Ісці з цяжкасцю, хістаючыся (ад стомы, хваробы і пад.).
Ледзь ківаецца стары дзядок.
|| аднакр. кіўну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 1 знач.).
|| наз. ківа́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адце́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Разнавіднасць аднаго і таго ж колеру (гуку і пад.).
А. ружовага колеру.
2. перан. Асаблівасць, якая ўяўляе сабою ледзь улоўны пераход ад аднаго да другога.
Розныя адценні ў значэнні слова.
3. перан., чаго. Дадатковая ўласцівасць чаго-н.
Прагучаў папрок з адценнем злосці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шалапу́цтва, ‑а, н.
Разм. Уласцівасць шалапутнага; паводзіны, учынкі шалапута. Ледзь-ледзь прымусіла скончыць дзесяць класаў. На працы доўга не заседжваецца, скача з месца на месца, выбірае, дзе менш угінацца трэба... Прычынай такога Ірчынага шалапуцтва Галя лічыла яе прыгажосць. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Варня́цца ’марнець (адносна слабага чалавека)’ (КЭС); ’ледзь жыць, існаваць, вельмі мала працуючы па слабым здароўі ці па старасці’ (Янк. I, 46). Няясна. Няма адпаведнасцей у суседніх мовах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
смыле́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лі́ць; незак. (разм.).
1. Пячы, балець (ад апёкаў, ран і пад.).
Смылелі папечаныя пальцы.
2. перан. Пра душэўны боль: мучыць, непакоіць.
Смыліць душа па сыне.
3. Слаба, без полымя гарэць; тлець.
Ледзь смыляць у печы сырыя палены.
|| наз. смыле́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)