Перагэ́цнуць ’пераскочыць’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Да пера- (гл.) і гэцнуць < гэцаць, якое з польск. heca ’пацеха, забава’, ’забаўляльнае прадстаўленне, першасны цырк’, у XVII–XVIII стст. heco! — вокрык у час палявання на зайцоў, што ўзыходзяць да ням. (баварска-аўстрыйск.) Hetz ’жарт, шумная весялосць’, звязанага з Hetze ’цкаванне; натоўп, зграя (сабак); жвавасць; жарт’. Менавіта ў час цкавання як паляўнічай забавы загадвалася сабаку “перагэцнуць”, напрыклад, праз палку (Слаўскі, 1, 413; ЕСУМ, 1, 502–503).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ба́цькавіч, ‑а, м.
Разм. жарт. Ужываецца пры іменаванні каго‑н. па бацьку, калі імя бацькі невядома або яно не называецца. — Да хуткага спаткання, Леанід бацькавіч! — жартаўліва памахала [Агнёва] ручкай. Вірня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недарэ́чны
1. неуме́стный;
н. жарт — неуме́стная шу́тка;
2. неле́пый, несура́зный, несообра́зный; бессмы́сленный; глу́пый; вздо́рный;
н. вы́гляд — неле́пый (несура́зный, несообра́зный, глу́пый) вид
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
верхату́ра, ‑ы, ж.
Разм. жарт. Верхняя частка якога‑н. збудавання, памяшкання; верхні, апошні паверх. Жыць на верхатуры. □ Бязногі Піліп, узлезшы сваім адумам на верхатуру царквы, гасіў ва ўсе званы. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эпі́стала, ‑ы, ж.
1. Літаратурны жанр 18 — пачатку 19 стст. — пасланне ў форме пісьма.
2. Уст., цяпер жарт. Пісьмо. У эпістале за 1913 год Максім Багдановіч .. прыгадваў пушкінскія брамы. Клышка.
[Ад грэч. epistole — пісьмо.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камуфле́т, -у, М -ле́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Падземны выбух міны для разбурэння падземных збудаванняў праціўніка або разрыў артылерыйскага снарада без утварэння варонкі (спец.).
2. перан. Нечаканая непрыемнасць, няўдача (уст., жарт.).
|| прым. камуфле́тны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чамада́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
Дарожная сумка прамавугольнай формы з адкідным векам і ручкай для перавозкі рэчаў.
|| памянш. чамада́нчык, -а, мн. -і, -аў, м.
|| прым. чамада́нны, -ая, -ае.
◊
Чамаданны настрой (разм., жарт.) — паходны настрой перад ад’ездам куды-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сурга́н ’неспакойны хлопец’ (Бяльк.); прозвішча Сурганаў Бірыла (Бел. антр., 3, 399) параўноўвае з укр. жарт. сурга́нити ’прасці’, сурга́нитися ’з цяжкасцю ісці, ехаць, клясціся’. Няясна; параўн. ЕСУМ (5, 479).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
развя́знасць, ‑і, ж.
Уласцівасць развязнага; празмерная свабода, бесцырымоннасць у паводзінах, абыходжанні. Развязнасць манер. Развязнасць позы. □ Кожная новая чарка дадавала больш руху, ажыўлення, развязнасці. Колас. З вясёлай развязнасцю паўтарыў .. [Саш] стары жарт. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажа́рны, -ая, -ае.
1. гл. пажар.
2. у знач. наз. пажа́рны, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Работнік пажарнай каманды.
Пажарныя былі ў касках.
◊
На ўсякі пажарны выпадак (разм., жарт.) — на ўсякі выпадак.
У пажарным парадку (разм.) — з паспешнасцю, даволі хутка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)