Пры́стані, пры́станкі, пры́стань ’прыняцце зяця ў дом цесця’ (Нас.); параўн. рус. смал. при́станки: идить в при́станки ’жаніцца і заставацца жыць у доме жонкі’, при́стань ’зяць, прыняты ў сям’ю жонкі, які жыве ў доме цесця’, зах.-бранск. жить в при́стани ’жыць у доме жонкі’, укр. при́стани ’далучэнне да кампаніі’, приста́я ’ўступленне ў шлюб у якасці прымака’. Да прыста́ць < стаць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адвы́кнуць, -ну, -неш, -не; -вы́к, -кла; -ні; зак.

1. ад чаго і з інф. Пазбавіцца ад якой-н. прывычкі.

А. ад курэння.

2. ад каго-чаго. Перастаўшы бываць дзе-н. ці бачыцца з кім-н., стаць каму-н. далёкім, чужым.

А. ад старых сяброў.

|| незак. адвыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. адвыка́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аддзялі́цца, -дзялю́ся, -дзе́лішся, -дзе́ліцца; зак.

1. Вылучыцца з агульнай адзінай масы.

А. ад натоўпу.

2. Адстаць, адарвацца і пад. ад цэлага, выдзеліцца.

Тры самалёты аддзяліліся ад групы і накіраваліся да станцыі.

3. Стаць самастойным гаспадаром пасля падзелу маёмасці; адасобіцца.

Сын аддзяліўся ад бацькоў.

|| незак. аддзяля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. аддзяле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

папра́віцца, -ра́ўлюся, -ра́вішся, -ра́віцца; зак.

1. Выправіць сваю памылку (звычайна пры выказванні).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Палепшыцца, змяніцца на лепшае.

Справы паправіліся.

3. Стаць здаравейшым; памажнець.

П. пасля санаторыя.

|| незак. папраўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. папра́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 2 і 3 знач.).

Пайшло на папраўку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пастры́гчы, -рыгу́, -рыжэ́ш, -рыжэ́; -рыжо́м, -рыжаце́, -рыгу́ць; -ры́г, -ла; -рыжы́; -ры́жаны; зак.

1. каго-што. Падраўняць, падрэзаць ці абрэзаць валасы, воўну (нажніцамі, машынкай).

П. дзіця.

П. авечку.

2. каго (што). Прыняць пострыг, стаць манахам (манашкай).

П. ў манахі.

|| незак. пастрыга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 знач.).

|| наз. пастрыжэ́нне, -я, н. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сагрэ́цца, -грэ́юся, -грэ́ешся, -грэ́ецца; зак.

1. Сагрэць сябе, сваё цела.

С. ў хаце ля печы.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стаць гарачым, цёплым; нагрэцца.

Вада ў печы сагрэлася.

3. перан. Падабрэць ад добрых, сардэчных слоў, адносін.

Ад добрай парады сагрэлася душа.

|| незак. саграва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. саграва́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нала́дзіцца, -ла́джуся, -ла́дзішся, -ла́дзіцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пайсці на лад; прыняць належны кірунак; устанавіцца.

Работа наладзілася.

Надвор’е наладзілася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць прыгодным (для работы, карыстання і пад.).

Станок наладзіўся.

3. Сабрацца, прыладзіцца рабіць што-н.

Н. слухаць радыё.

|| незак. нала́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

працячы́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цячэ́; -цёк, -цякла́, -ло́; зак.

1. Прайсці дзе-н. сваім цячэннем (пра раку, ручай).

2. Прасачыцца, пранікнуць.

Вада працякла ў лодку.

3. Стаць пранікальным для вільгаці, дзіравым.

Страха працякла.

4. перан. Прайсці, мінуць.

Гады працяклі.

Хвароба працякла без ускладненняў.

|| незак. працяка́ць, -а́е.

|| наз. працяка́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раскле́іцца, -кле́юся, -кле́ішся, -кле́іцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разысціся ў месцах склейкі.

Канверт расклеіўся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Разладзіцца, расстроіцца (разм.).

Вяселле расклеілася.

3. перан. Занемагчы, стаць вялым, слабым, заняпасці духам (разм.).

Бабуля занемагла, зусім расклеілася на старасці год.

|| незак. раскле́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асла́біцца, ‑блюся, ‑бішся, ‑біцца; зак.

Стаць слабейшым, паслабіцца. Вузел, нарэшце, аслабіўся пад яе пальцамі, Ігнаціха расшмаргнула завязку і, глянуўшы ў мяшок, прысела ад радасці — у ім было поўна курэй. Капыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)