Verbum

непадзе́льны, -ая, -ае.

1. Які не паддаецца падзелу, драбленню, распаду на часткі.

Непадзельныя словазлучэнні.

2. Які не падлягае падзелу, знаходзіцца ў агульным валоданні.

Н. фонд.

3. Якога не дзеляць ні з кім; поўны, абсалютны.

Непадзельная ўлада.

4. У матэматыцы: які не дзеліцца без астачы.

Н. лік.

|| наз. непадзе́льнасць, -і, ж.

папе́рад (разм.).

1. прысл. Уперад.

Жанчына пайшла п., паказваючы, куды трэба пад’язджаць.

2. прысл. Спачатку, раней.

П. памый рукі, а потым садзіся за стол.

3. прыназ. з Р. Ужыв. для ўказання на прадмет ці асобу, раней за якія кім-, чым-н. было ўтворана якое-н. дзеянне.

Ён з’явіўся п. усіх.

далучы́цца, -лучу́ся, -лу́чышся, -лу́чыцца; зак., да каго-чаго.

1. Дабавіцца да чаго-н., стварыць адно цэлае з чым-н.

Да групы экскурсантаў далучылася яшчэ пяць чалавек.

2. Згадзіўшыся з кім-, чым-н., прымкнуць.

Д. да грамадскага жыцця краіны.

Д. да дэманстрантаў.

|| незак. далуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. далучэ́нне, -я, н.

вы, вас, вам, вас, ва́мі, аб вас, адз. ты; займ. асаб. 2 ас. мн.

Ужыв. пры звароце да некалькіх асоб, а таксама як форма ветлівага звароту да адной асобы.

◊

На вы (гаварыць, быць з кім-н. і пад.) — пра адносіны паміж людзьмі, калі гавораць адзін другому «вы», а не «ты».

вы́раўняцца, -яюся, -яешся, -яецца; зак.

1. Тое, што і выраўнавацца.

2. Разагнуцца, выпрастацца.

Жанчына, убачыўшы нас, выраўнялася, прывіталася.

3. Размясціцца па прамой лініі, параўняцца.

Калона выраўнялася.

В. ў рабоце з кім-н. (перан.).

4. Стаць лепшым (у фізічных або духоўных адносінах).

Хлапец выраўняўся і пастрайнеў.

|| незак. выро́ўнівацца, -аюся, -аешся, -аецца.

адыгра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. Выйграць пасля пройгрышу; адыграць (у 1 знач.).

Каманда хацела а.

2. перан. Умела выйсці з няёмкага становішча (разм.).

А. жартам.

3. Спагнаць злосць на кім-н.

Хацелі адыграцца на нас — але не ўдалося!

|| незак. ады́грывацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. ады́грыш, -у, м. (да 1 знач.).

ба́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца; незак.

1. з кім. Бачыць адзін аднаго, сустракацца.

Б. з сябрамі.

2. Успрымацца зрокам, быць бачным.

Удалечыні бачацца абрысы гор.

3. Паўставаць у думках, уяўляцца.

Будучае ўжо добра бачыцца.

|| зак. уба́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца (да 1 і 3 знач.) і паба́чыцца, -чуся, -чышся, -чыцца (да 1 знач.).

зрэ́зацца, зрэ́жуся, зрэ́жашся, зрэ́жацца; зрэ́жся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прытупіцца або паменшыцца ад доўгага карыстання.

Нож зусім зрэзаўся.

2. з кім і без дап. Уступіць у спрэчку, сварку, схапіцца (разм.).

Спрачальнікі зрэзаліся.

3. перан. Не вытрымаць экзамену (разм.).

З. на экзамене.

|| незак. зраза́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

разве́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што, аб кім-чым. Даведацца, дазнацца (разм.).

Р. планы.

2. што. Правесці, зрабіць разведку (у 1 і 2 знач.) чаго-н.

Р. размяшчэнне праціўніка.

Р. запасы нафты.

|| незак. разве́дваць, -аю, -аеш, -ае; наз. разве́дванне, -я, н.; прым. разве́двальны, -ая, -ае (паводле 2 знач.).