зашчо́ўкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Пачаць шчоўкаць. // Прашчоўкаць. [Дзяцел] выдзеўб нешта ў кары, зашчоўкаў і паляцеў. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тае́жнік, ‑а, м.
Чалавек, які жыве і працуе ў тайзе. Відаць, нешта ўспомнілася старому таежніку. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
род², -у, М -дзе, м., чаго.
1. Разнавіднасць чаго-н., якая валодае якой-н. якасцю, уласцівасцю.
Р. войск (спецыялізацыя войск у залежнасці ад характару ўзбраення і прызначэння). Войскі ўсіх родаў зброі.
2. Напрамак, спосаб дзейнасці.
Выбраць новы р. дзейнасці.
3. Нешта (нехта) накшталт каго-, чаго-н., падабенства каго-, чаго-н.
Гэта гасцініца — р. пансіяната.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
харч, -у, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Тое, што спажываюць, чым жывяцца, ежа.
Мясны х.
Нешта ж ты змізарнеў на гарадскіх харчах.
2. Корм для жывёлы.
Нарыхтаваць харчу жывёле на зіму.
3. перан. Тое, што з’яўляецца крыніцай роздуму, разважанняў.
Даць х. для мозгу.
◊
На харчах святога Антонія (разм., жарт.) — недаядаючы, галадаючы.
|| прым. харчо́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фата́льны, ‑ая, ‑ае.
Непазбежны, немінучы; быццам прызначаны лёсам. Фатальны збег акалічнасцей. □ І заўсёды нейкае фатальнае супадзенне і паслядоўнасць: Валатовіч — Лемяшэвіч... Шамякін. // Які выяўляе нешта наканаванае. [Гюнтэр] зарагатаў.. І ў гэтым смеху было нешта злавеснае, фатальнае, што ў пісара і ардынарца прабег мароз па скуры. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перайма́льнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць пераймальнага. У пераймальнасці пачынаючага паэта прабіваецца і мацнее нешта самастойнае, сваё, новае. Перкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бы́ццам.
1. злуч. Ужыв. ў параўнаннях са знач. як, нібы, усё роўна як.
Ляжыць, б. нежывая.
2. злуч. Злучае даданыя дапаўняльныя сказы, калі сказанае не адпавядае сапраўднасці, і даданыя дзейнікавыя сказы са знач. няўпэўненасці.
Прыкідваецца, б. нічога не чуў.
На вуліцы нешта звінела, б. ігралі на званочках.
3. часц. Паказвае на няўпэўненасць, дапушчальнасць выказвання.
Твар б. знаёмы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ша́мкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Гаварыць невыразна, шапялявячы. Вось яны [дзяўчаты] адважылі хлеб старому чалавеку, бадай што дзядулю. У яго трэсліся рукі, калі браў хлеб, і нешта шамкаў бяззубы рот, відаць, дзякаваў дзяўчатам. Лынькоў. [Журко:] — Мог выказаць сваю нязгоду і на камітэце. А то стаіць, шамкае нешта. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нечыта́льны, ‑ая, ‑ае.
Такі, што цяжка прачытаць, разабраць. Нечытальны рукапіс. □ [На лістку сшытка] было нешта напісана няўмела і нечытальным почыркам. Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адбы́цца сов. (случиться) произойти́; (осуществиться, окончиться) сверши́ться, соверши́ться; состоя́ться;
адбыло́ся не́шта нечака́нае — произошло́ не́что неожи́данное;
спекта́кль не адбы́ўся — спекта́кль не состоя́лся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)