Verbum

По́зва ’выклік, павестка’, ’паведамленне’ (ТСБМ, Касп., Сл. ПЗБ), пазыва́ць ’выклікаць’, ’запрашаць’ (Сл. ЦРБ). Аддзеяслоўны назоўнік ад ст.-бел. позвать ’выклікаць у суд’ (1423) < *pozъvati, гл. зваць. Словаўтварэнне, як у назва < назваць.

По́лыск ’бляск’ (Сл. ПЗБ), по́лоск ’тс’ (Клім.). З польск. połysk ’тс’ (Мацкевіч і інш.; Сл. ПЗБ, 4, 45), што ўзыходзіць да прасл. *lъskati/*lyskati, суадносіцца з *lъskъ ’бляск’ > бел. лоск (гл.).

Ро́йла ’нязграбны, неакуратны чалавек’ (Юрч.), укр. дыял. ро̂йло ’бялізны, тоўсты, сыты, тлусты чалавек ці жывёла’ (Нікан.). Да папярэдняга слова ройка ₃ (гл.). Параўн. і ро́іла (гл.), усх.-бел. ро́йла ’непарадак’ (Яўс.).

Рэа́льны ’які існуе ў рэчаіснасці’, ’які можа быць здзейснены’ (ТСБМ). Паўторнае запазычанне з рус. реальный. Ст.-бел. реалный ’рэальны’ < ст.-польск. realny ’тс’ < с.-лац. realis ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 196).

Рэ́гула ’правіла’ (Нас.), рэгул ’канец’ (відаць, больш дакладна ’мера’) (Жд. 3). Ст.-бел. рекгула (регула) ’правіла; каталіцкі манастырскі статут’ < ст.-польск. reguła ’тс’ < лац. rēgŭla ’норма, правіла’ (Булыка, Лекс. запазыч., 180).

Рэцыды́ў ’зварот, паўтарэнне якой-небудзь з’явы’ (ТСБМ). Паўторнае запазычанне з рус. рецидив ’тс’. Ст.-бел. рэцыдыва ’аднаўленне хваробы’ < ст.-польск. recydywa < лац. recidīvus ’паўторны’ < rĕcīdo ’зноў трапляю’ (Булыка, Лекс. запазыч., 129).

Трэ́нбух ‘сычуг’, перан. ‘жывот’, ‘страўнік’ (Мат. Гом.). Да трыбу́х (гл.) з другаснай назалізацыяй, мажліва, пад уплывам ід. trémbuch, trélbuch ‘трыбух’, суаднесеных з ням. Bauch ‘жывот, страўнік; чэрава’ (Астравух, Ідыш-бел. сл.).

Ты́лькнуць (ты́лькнуты) ‘выканаць малую частку належнай работы’ (драг., З нар. сл.). Аднакратны дзеяслоў ад мясцовага ты́лькі ‘толькі’ (Клундук), параўн. ст.-бел. тылко, тылько ‘не больш як, усяго’ (ГСБМ). Гл. наступнае слова.

Тырва́ць ‘цярпець’ (Бяльк.), ст.-бел. трвати ‘трываць, цярпліва пераносіць боль, пакуты’. Са ст.-польск. trwać, польск. trwać ‘быць у пэўным стане’, ‘чакаць’, ‘працягвацца’; хутчэй мясцовы варыянт з мэтатэзай ад трываць, гл.

Адама́нт (БРС), ст.-бел. адамант ’алмаз’ (пач. XVII ст.) (Булыка, Запазыч.). Запазычанне з ст.-слав. адамантъ, якое ў сваю чаргу са ст.-грэч. ἀδάμας, ‑αντος. Фасмер, 1, 61; Шанскі, 1, А, 45.