рашо́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
Загарадка, прыстасаванне з планак, металічных пруткоў, дроту і пад. (якія звычайна пераплятаюцца).
Аконная р.
Паддувальная р.
За рашотку садзіць (у турму).
○
Крышталічная рашотка — размяшчэнне атамаў і іонаў у крышталі, якое паўтараецца.
|| прым. рашо́тачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
самалёт, -а, М -лёце, мн. -ы, -аў, м.
Лятальны апарат, цяжэйшы за паветра, з рухавіком і звычайна нерухомымі крыламі.
Транспартны с.
Ваенны с.
○
Дыван-самалёт — у казках: чарадзейны дыван, на якім героі пералятаюць па паветры ў любое месца.
|| прым. самалётны, -ая, -ае.
Самалётнае абсталяванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
самаро́дак, -дка, мн. -дкі, -дкаў, м.
1. Рознай велічыні кавалкі металу (звычайна каштоўнага), якія сустракаюцца ў прыродзе ў хімічна чыстым выглядзе.
С. золата.
2. перан. Чалавек з прыроднымі здольнасцямі, якія выявіліся самастойна, без сістэматычнай адукацыі, выхавання.
Музыкант-с.
|| прым. самаро́дкавы, -ая, -ае.
Самародкавае золата.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
полк, палка́, мн. палкі́, палко́ў, м.
1. Вайсковая адзінка, якая звычайна ўваходзіць у склад дывізіі або брыгады.
Гвардзейскі п.
Авіяцыйны п.
2. перан., каго (чаго). Мноства, натоўп (разм.).
П. памочнікаў.
◊
У нашым палку прыбыло (разм.) — нас стала больш.
|| прым. палкавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
працэду́ра, -ы, мн. -ы, -ду́р, ж.
1. Афіцыйны парадак дзеянняў, выканання, абмеркавання чаго-н. (кніжн.).
П. падпісання дагавора.
2. звычайна мн. Асобны працэс лячэння (напр., ванна, кампрэс і пад.), загартоўвання, гігіены цела.
Хадзіць у паліклініку на працэдуры.
Водныя працэдуры.
|| прым. працэду́рны, -ая, -ае.
П. кабінет.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
за́раз, прысл.
1. Цяпер, у сучасны момант.
Я з. заняты.
2. У самым хуткім часе, неўзабаве.
З. я вам усё раскажу.
3. Толькі што, зусім нядаўна.
Расказаная з. гісторыя.
4. (звычайна з часціцай «жа»). Неадкладна, у гэты ж час.
Трэба з. жа ўсё праверыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змяя́, -і́, мн. зме́і і (з ліч. 2, 3, 4) змяі́, змей, ж.
Паўзун з доўгім звілістым целам, без ног, звычайна з ядавітымі зубамі.
Ядавітая з.
Грымучая з.
|| памянш. зме́йка, -і, ДМ -йцы, мн. -і, зме́ек, ж.
|| прым. змяі́ны, -ая, -ае.
З. яд.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перакасі́ць¹, -кашу́, -ко́сіш, -ко́сіць; -ко́шаны; зак.
1. што. Зрабіць касым, несіметрычным; скрывіць.
П. раму.
2. звычайна безас., каго-што. Тое, што і перакрывіць (у 2 знач.).
|| незак. перако́шваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. перако́с, -у, м. і перако́шванне, -я, н.
|| прым. перако́сны, -ая, -ае (спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перапа́сці, 1 і 2 ас. не ўжыв., -падзе́; -па́ў, -па́ла; зак.
1. Выпасці (у 3 знач.), прайсці зрэдку (пра дождж, снег і пад.).
Перапалі дажджы.
2. асаб. і безас., каму. Дастацца на чыю-н. долю (звычайна пра нямногае).
Мне таксама крыху перапала.
|| незак. перапада́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абмя́кнуць, -ну, -неш, -не; -мя́к, -кла; -ні́; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зрабіцца мяккім, рыхлым.
Хлеб ад вільгаці абмяк.
2. Стаць больш мяккім, спагадлівым, лагодным пад уплывам чаго-н. (разм.).
Крыклівая жанчына неяк абмякла і заплакала.
|| незак. абмяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)