тле́цца, тлеецца; незак.
Тое, што і тлець; цяпліцца. [Алесь] ледзь тлеўся і не даваў ні святла, ні цеплыні. Маўр. На вуснах таго ўсё яшчэ тлелася ледзь прыкметная загадкавая ўсмешка. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кірдзе́ць ’ледзь гарэць, слаба свяціць’ (ТС). Незразумела. Магчыма, з балт. ^ kur dėti (літ. kurti ’гарэць’, pakurdineti ’падпальваць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
загну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сагнуцца, падвярнуцца краем, канцом.
Край старонкі загнуўся.
2. Памерці (разм., груб.).
Падхапіў запаленне лёгкіх, ледзь не загнуўся.
|| незак. загіба́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і загіна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́валачы сов., разг. вы́волочь, вы́волочить, вы́тащить;
мех ця́жкі, ледзь ~лаклі — мешо́к тяжёлый, еле вы́волокли (вы́тащили)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дату́паць сов., разг. дойти́, дото́пать;
ён ледзь ~паў да ха́ты — он е́ле дошёл до до́ма
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уло́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. (звычайна са словамі «ледзь», «ледзьве»). Малапрыкметны, слабы, невыразны. Ледзь улоўны пах лугавых траў. □ Пад ледзь улоўнымі павевамі ветру кланяліся, высцілаліся доўгія сцябліны кавылю. Даніленка. Столаначальнік адчуў ледзь улоўную іронію, сярдзіта паглядаў на пісца. Мехаў. Радасць, навеяная пісьмамі, змешвалася з усё больш улоўным пачуццём адзіноты, тым пачуццём, якога Паходня не любіў і стараўся пазбавіцца ў рабоце, у сустрэчах з людзьмі. Хадкевіч.
2. Спец. Які дае добры ўлоў. Улоўны год.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ліпаце́ць ’ледзь трымацца на нагах, дрэнна адчуваць сябе’ (Сцяшк. Сл.). Узнікла ў выніку кантамінацыі лексем ліпе́ць і лекаце́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
струпе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Ледзь праяўляць жыццё. // Стаць трупам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліпе́ць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; незак.
Разм.
1. Ледзь-ледзь трымацца (пра каго‑, што‑н.). У акуратна зрубленай клеці ледзь ліпяць на адной завесе — вось-вось упадуць — перакошаныя дзверы. Лынькоў. Каплічка, здавалася, ледзь ліпела і гатова была кожную мінуту разваліцца. Колас. У той час мы з Андрыянай разам жылі, наймалі маленькі катушок пад самым дахам. То яна якую работу знаходзіла, то я. Так і ліпелі. Хомчанка.
2. перан. Пра вельмі слабае праяўленне якіх‑н. працэсаў, пра стан заняпаду чаго‑н. Ледзь ліпіць аганёк, Смольны корч дагарае. Зарыцкі.
•••
Ліпець на валаску (на павуцінцы) — тое, што і вісець на валаску (гл. вісець).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адду́шына, ‑ы, ж.
1. Адтуліна для выхаду паветра, дыму, пары. Замест акон ледзь свяціліся надземныя аддушыны. Баранавых.
2. перан. Тое, што дае выхад якім‑н. пачуццям, імкненням і пад. Вось хоць бы і тутэйшы народ: бедны, ледзь-ледзь зводзіць канцы з канцамі, таўчэцца, кідаецца ў розныя бакі, шукаючы аддушыны, і мала хто знаходзіць яе. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)