разбо́ўтаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад разбоўтаць.
2. у знач. прым. Які размясілі, размяшалі ездзячы, ходзячы. Людзі помняць усялякія здарэнні .., як ламаліся калёсы, трапляючы ў глыбокія западзіны між камення на дне топкай разбоўтанай гразі. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цёпкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Шлёпаць, ідучы па гразі, вадзе і пад.; хлюпаць. Зірнуў [Алесь] па звычцы на сонца і праз момант ужо цёпкаў па балоце, задаволены тым, што на гэты раз Кастусь яго не перахітрыў. Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлю́паць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. Утвараць харакгэрныя гукі, падобныя на хлюпат (пра ваду, вадкасць).
Пад нагамі хлюпала вада.
2. Рухацца, ісці па чым-н. вязкім, гразкім, утвараючы такія гукі.
Х. па гразі.
3. Плакаць, усхліпваючы.
4. 3 шумам, часта ўцягваць носам паветра пры насмарку, плачы.
Х. носам.
|| аднакр. хлю́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1, 3 і 4 знач.).
|| наз. хлю́панне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шлёпаць несов., в разн. знач. шлёпать;
ш. па руцэ́ — шлёпать по руке́;
ш. ту́флямі — шлёпать ту́флями;
ш. па гразі́ — шлёпать по гря́зи
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пугаўё, ‑я, н.
Дзяржанне пугі; пужальна. Фурман стаяў перад нартамі, трымаючы ў левай руцэ вялікія рукавіцы з аўчыны, а ў правай сырамятную пугу на доўгім бамбукавым пугаўі. Брыль. [Зміцер] трымае ў руцэ пугаўё, а пуга, як доўгая тонкая змяя, цягнецца па гразі. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угру́зіць, угружу, угрузіш, угрузіць; зак., каго-што.
Разм. Даць глыбока ўвязнуць, засесці ў чым‑н. ліпкім, сыпкім. Вось гэта грэбля — бяда і гора... Пакуль праедзеш яе — духі вытрасеш.., а ў мокрае лета і каня ўгрузіш, і сам, як д’ябал, у гразі выкачаешся. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мярзля́к, мерзля́к ’чалавек, вельмі адчувальны да холаду, марозу’, ’мёрзлы прадмет’, ’замёрзлы выступ гразі’, ’лядзяк’ (ТСБМ, Шат., Ян.; клец., Нар. лекс.; смарг., Сл. ПЗБ), мярзьля́чча ’мёрзлыя камякі’, ’мёрзлая гародніна’ (Бяльк., Растарг., ТС). Да мёрзлы < мерзнуць (гл.). Аб суфіксе ‑як гл. Сцяцко, Афікс. наз., 130–131.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наплюжыць ’наплюхаць, напаскудзіць’ (ТС). Магчыма, звязана з плюгавы ’брудны, агідны’ (гл.), чэш. plihati ’валачыць, пэцкаць у гразі’, славац. pľuhať ’тс’ (гл. Махэк₂, 462) або ўтворана ад плюгаць, варыянт да плюхаць ’ліць’ з азванчэннем зычнага ў інтэрвакальным становішчы. Параўн. таксама пяе- важыць ’моцна ліць’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гало́ш і (уст.) галёш, ‑а, м.
Гумавы абутак, які адзяваецца паверх другога абутку для засцярогі ад гразі, вады. [Пятрусь] нагой аб нагу скінуў з валёнкаў галошы, і, адзін па адным, яны мякка ляпнулі аб падлогу. Брыль.
•••
Пасадзіць у галош гл. пасадзіць.
Сесці ў галош гл. сесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́рпаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і карпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што чым.
Разм. Раскопваць, калупаць. Валодзя звычайна корпаў нагамі вільготны пясок і гаварыў з жалем: — Сырая яшчэ, брат. І гразі поўна... Якімовіч. Унурыўшыся, хадзіў [Гендарсан] па раллі і наском бота або ручкай бізуна корпаў зямлю. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)