наканава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., каго-што, каму.
Разм. Наперад, загадзя вызначыць, абумовіць што‑н. Жыццё наканавала.. [Багдановічу] кароткі век. Бачыла. Ля стаю... Мне лёс наканаваў Быць помнікам жывым братам памёршым. Тармола.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панамяча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Намеціць меткамі ўсё, многае. Панамячаць бялізну. Панамячаць дарогу тычкамі.
2. Папярэдне вызначыць з якой‑н. мэтай (пра многіх, многае). Панамячаць кандыдатуры на выбарныя пасады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самавы́значыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
1. Знайсці, вызначыць сваё месца ў жыцці, у грамадстве. Малады аўтар цвёрда самавызначыўся і пачаў працаваць у аб ранай ім галіне. «Маладосць».
2. Атрымаць самастойную нацыянальную дзяржаўнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навіга́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Спецыяліст у галіне навігацыі (у 2 знач.).
2. Пераноснае электроннае прыстасаванне, якое дазваляе з дапамогай спадарожнікавай сістэмы пракласці аптымальны маршрут з аднаго месца ў іншае і вызначыць месца на карце, дзе яно ў дадзены момант знаходзіцца.
Устанавіць н.
Аўтамабільны н.
|| прым. навіга́тарскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ *Летавішча, лётовище ’гадавое кола ў ствале дрэва’ (Нік.; ельск., ЛАПП), лун. летовішчэ ’кольца на розе, паводле якога можна вызначыць, колькі год карове’ (Шатал.). Суфікс -išče надае значэнне выніку дзеяння. Да летаваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
определи́ться
1. (выясниться) акрэ́сліцца; вы́светліцца;
2. (выяснить своё местонахождение) вы́значыць (вы́светліць) свае́ месцазнахо́джанне;
3. (поступить куда-л.) уст., прост. паступі́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
злічы́ць, злічу, злічыш, злічыць; зак., каго-што.
Вызначыць суму, колькасць; пералічыць, палічыць. Агнёў на пуці не злічыш: і белыя, і зялёныя, і чырвоныя. Лынькоў. Алёшка не змог злічыць, колькі тут прайшло людзей, зблытаўся. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нівелі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; зак. і незак., што.
1. Вызначыць (вызначаць) спецыяльнымі прыборамі вышыню пунктаў зямной паверхні над узроўнем мора або адносна якой-н. пэўнай вышыні (спец.).
2. перан. Ураўноўваючы, згладзіць (згладжваць), знішчыць (знішчаць) адрозненні паміж кім-, чым-н.
Н. асаблівасці.
|| наз. нівелі́раванне, -я, н. і нівеліро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
распазна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.
1. Вызначыць, пазнаць па якіх-н. прыкметах.
Р. хваробу.
2. Адрозніць, вылучыць сярод падобных.
3. Пазнаць у падрабязнасцях, дэталях.
Р. мясцовасць.
|| незак. распазнава́ць, -наю́, -нае́ш, -нае́; -наём, -наяце́, -наю́ць; -нава́й.
|| наз. распазна́нне, -я, н. і распазнава́нне, -я, н., прым. распазнава́льны, -ая, -ае.
Р. знак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыстраля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
Пробнай стральбой вызначыць адлегласць да цэлі і ўстанавіць правільны прыцэл. — Прыстраляліся! — радасна паведаміў Мазураў. — Трэба ім перадаць, каб так і білі. Казлоў. Рускія артылерысты, прыстраляўшыся, пачалі біць па нямецкіх акопах. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)