Verbum

медная прамысловасць

т. 10, с. 250

чырвоная медная руда

т. 17, с. 315

ДЗЕ́НГА, дзеньга (ад тат. ценга — сярэбраная манета),

руская сярэбраная (14—17 ст.) і медная (18—19 ст.) манета. Да сярэдзіны 1530-х г. маса 0,78—0,79 г (наўгародска-пскоўская стапа), 0,31—0,40 г (маскоўская стапа). Пасля грашовай рэформы 1533—35 маса Дз.-наўгародкі 0,68 г (​¹/₁₀₀ лікавага рубля, такая Дз. стала першай рус. капейкай), маса Дз.-маскоўкі 0,34 г (​¹/₂ капейкі). Да канца 17 ст. маса Дз. паменшылася да 0,14 г. Спарадычна чаканіліся залатая і медная Дз. Пасля грашовай рэформы Пятра I у 1700—1828 чаканілася медная Дз., роўная ​¹/₂ капейкі. Пасля манета выпускалася з пазначэннем наміналу «дзенежка» (1849—63) і «​¹/₂ капейкі» (1839—1916).

т. 6, с. 105

АБО́Л

(грэч. obolos),

1) у Стараж. Грэцыі вагавая адзінка серабра, сярэбраная, потым медная манета (складала ​¹/₆ драхмы).

2) У Зах. Еўропе ў 2-й пал. 8—10 ст. вагавая адзінка серабра і сярэбраная манета (​¹/₂ дэнарыя), у 12—15 ст. сярэбраная, у 16—18 ст. білонная або медная манета (​¹/₂ дэнарыя).

3) У ВКЛ намінал у ​¹/₂ дэнарыя, чаканены Віленскім манетным дваром у 1545—47, 1554.

т. 1, с. 32

КУПРЫ́Т

(ад лац. cuprum медзь),

чырвоная медная руда, мінерал класа прыродных аксідаў, аксід медзі, Cu₂O. Прымесі: цынк, свінец, жалеза, волава, кадмій і інш. Крышталізуецца ў кубічнай сінганіі. Агрэгаты шчыльныя, зярністыя і зямлістыя. Колер чырвоны розных адценняў. Бляск алмазны або паўметалічны. Цв. 3,5—4. Шчыльн. 6,1 г/см​³. Трапляецца ў верхніх акісленых частках медзяносных жыл, дзе асацыіруе з ліманітам, самароднай меддзю, азурытам, малахітам і хрызаколай. Руда медзі. Радовішчы ў Расіі (Урал), ФРГ, Вялікабрытаніі, Аўстраліі, ЗША і інш.

т. 9, с. 38