Verbum

Punkt

m -es, -e

1) кро́пка, пункт

éinen ~ sétzen [stéllen, máchen] — ста́віць кро́пку

2) (у спалучэнні з указаннем часу) ро́ўна, дакла́дна

~ vier Uhr — дакла́дна ў чаты́ры гадзі́ны

3) кро́пка (геаграфічная), ме́сца

4) пункт, арты́кул

~ für ~ — пункт за пу́нктам, арты́кул за арты́кулам

5) мо́мант, ме́сца

den wúnden ~ tréffen* — закрану́ць балю́чае ме́сца, закрану́ць за жыво́е

6) спарт. ачко́

~e hólen — набіра́ць ачкі́

~е búchen — ве́сці лік ачка́м

j-n nach ~en schlágen* — перамагчы́ каго́-н. па ачка́х

7) пыта́нне

an éinen kítzligen ~ kómmen* — закрану́ць казытлі́вае пыта́нне

◊ das ist ein ~ für sich — гэ́та асо́бая спра́ва

auf dem ~ sein [stéhen*] etw. zu tun — мець наме́р зрабі́ць што-н.

der spríngende ~ — гало́ўнае, су́тнасць спра́вы

über

1.

prp

1) (А – на пытанне «куды?», D – на пытанне «дзе?») над, паве́рх, на

die Hände ~ dem Kopf zusámmenschlagen* — залама́ць ру́кі над галаво́й

éinen Hándschuh ~ die Hand zíehen* — нацягну́ць пальча́тку на руку́

2) (a) це́раз, праз, па

~ den Hof géhen* — ісці́ праз двор

~ den Kopf stréichen* — гла́дзіць па галаве́

~ Berlín nach Léipzig fáhren* — е́хаць це́раз Берлі́н у Ле́йпцыг

3) (a) праз (пэўны час)

héute ~ zwei Wóchen — ро́ўна праз два тды́ні

ein Buch ~ Sónntag lésen* — прачыта́ць кні́гу за нядзе́лю

~ kurz óder lang — ра́на ці по́зна

4) (a) больш, бо́лей як, звыш

er ist ~ zwánzig — яму́ больш як два́ццаць (гадо́ў)

das geht ~ séine Kräfte — гэ́та звыш яго́ сіл

5) (a) аб, аба, пра

~ éinen Vórfall erzählen — раска́зваць [апавяда́ць] пра здарэ́нне

6) (D) за, над

sie sitzt ~ den Büchern — яна́ сядзі́ць над кні́гамі

7) пераклад залежыць ад кіравання беларускага дзеяслова:

~ den Feind síegen — перамагчы́ во́рага

~ j-n hérfallen* — напа́сці на каго́-н.

2.

adv

1) на праця́гу

die Nacht ~ — на праця́гу усёй начы́

den Wínter ~ — усю́ зіму́

2)

das Gewéhr ~! — вайск. на плячо́! (каманда)

3)

das ist mir ~ — гэ́та мне надаку́чыла [абрды́ла]

j-m ~ sein — перасяга́ць, перавыша́ць (каго-н.)

er ist mir ~ — ён ве́дае больш за мяне́, ён мяне́ перасягну́ў [перагна́ў]

schlágen

*

1.

vt

1) біць, удара́ць

j-n zu Bóden ~ — павалі́ць каго́-н. на зямэ́р

die Hände vors Gesícht ~ — закры́ць твар рука́мі

j-n ins Gesícht ~ — біць каго́-н. па тва́ры

éine Brücke ~ — наво́дзіць мост

Münzen ~ — чака́ніць мане́ты

Lärm ~ — падня́ць шум

die Тrómmel ~ — біць у бараба́н

den Таkt ~ — адбіва́ць такт

2) біць, разбі́ць; пабі́ць, перамагчы́

álles kurz und klein ~ — перабі́ць усё ўшчэ́нт

3) збіва́ць, узбіва́ць (яйца і да т.п.)

4) выбіва́ць

j-m etw. aus der Hand ~ — вы́біць у каго́-н. што-н. з рук

j-m etw. aus dem Kopf [aus dem Sinn] ~ — вы́біць каму́-н. што-н. з галавы́

2.

vi

1) біць

das Gewéhr schlägt — ружжо́ аддае́

die Flámmen ~ aus dem Fénster — по́лымя выбіва́ецца з акна́

2) (gegen A, auf A) уда́рыца (аб што-н.)

die Wéllen ~ ans Úfer — хва́лі б’ю́цца [удара́юцца] аб бе́раг

3) бі́цца (пра сэрца, пульс)

4) біць, звані́ць (пра гадзіннік)

5) шчо́ўкаць (пра салаўя)

6)

das schlägt nicht in mein Fach — гэ́та не па маёй спецыя́льнасці

3.

(sich)

1) бі́цца; змага́цца (пра войскі)

2)

sich an die Brust ~ — біць сабе́ ў гру́дзі (тс. перан.)

sich recht und schlecht durсhs Lében ~ — сяк-так прабіва́цца (у жыцці)

◊ bei j-m auf den Busch ~ — спрабава́ць вы́ведаць чыю́-н. таямні́цу