Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 8-е выданне (правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

хватательный

хапальны, хватальны

хватательные органы насекомых — хапальныя (хватальныя) органы насякомых

хватательные движения — хапальныя (хватальныя) рухі

хватать

I несовер. (схватывать) хапаць, хватаць

звёзд с неба не хватает — зорак з неба не хапае

хватать на лету — хапаць на ляту

хватать за душу, за сердце — браць за душу, за сэрца

II несовер. безл. (быть достаточным) хапаць

(доставать) ставаць

этого ему хватало на месяц — гэтага яму хапала (ставала) на месяц

этого хватает на всех — гэтага хапае (стае) на ўсіх

этого ещё не хватало! разг. — гэтага яшчэ не хапала!

хвататься

несовер. прям., перен. хапацца, хватацца

хвататься за голову (за волосы) — хапацца за галаву

утопающий и за соломинку хватается посл. — тапелец і за саломінку хапаецца, калі топішся, за брытву ўхопішся

хватит

нареч. разг. хопіць

(достаточно, довольно) досыць, даволі, будзе, годзе

хватит с вас и этого — хопіць (будзе) з вас і гэтага

хватит вам дурачиться — годзе вам дурыцца

с меня хватит — з мяне хопіць (даволі)

хватит! — хопіць! (даволі!, досыць!, годзе!)

см. хватить II

хватить

I совер.

1) (схватить) разг. хапіць, хваціць

ухапіць, ухваціць

хватить за рукав — хапіць за рукаў

см. хватать I

2) (испытать) разг. набрацца, зазнаць

хватить горя, страху — набрацца гора, страху

3) (ударить) разг. стукнуць, ударыць

(бросить) бразнуць, ляснуць

хватить кулаком по столу — стукнуць (ударыць) кулаком па стале

хватить об пол — бразнуць (ляснуць) аб падлогу

4) (поразить) хапіць

(повредить) пабіць

(прихватить) прыхапіць

его хватил удар — яго спаралізавала, яго хапіў удар

морозом хватило посевы — марозам пабіла (прыхапіла) пасевы

5) (выпить) прост. хапіць

цяпнуць

хватить рюмку — хапіць (цяпнуць) чарку

6) (сделать что-либо) прост. урэзаць, адпаліць

хватить плясовую — пусціцца ў скокі

хватить через край — перабраць меру (мерку) (далёка хапіць)

хватить лишнее — хапіць лішняе (перабраць меру, перабраць мерку)

II совер. безл. (быть достаточным) хапіць

стаць

см. хватать II

хватиться

совер. разг.

1) (схватиться) хапіцца, хваціцца

ухапіцца

ухваціцца

см. хвататься

2) (обнаружить исчезновение чего-либо) хапіцца

(начать искать) пачаць шукаць

(заметить пропажу) заўважыць

(оглядеться) агледзецца

(спохватиться) схамянуцца

(броситься искать) кінуцца

ты, смотри, проворнее, чтобы не хватились — ты, глядзі, хутчэй, каб не хапіліся (не заўважылі, не агледзеліся, не схамянуліся)

она хватилась сумки — яна пачала шукаць сумку

хватка

1) хватка, -кі жен.

2) (клюв) спец. дзюба, -бы жен.

мёртвая хватка — мёртвая хватка

хваткий

разг. хваткі

хвать

межд. в знач. сказ. разг.

1) (схватил) хоп

(уварил) стук, лясь

2) (хватился) хоп

(оглянулся) зірк

(начал искать) пачаў шукаць

см. хватить I, хватиться

хвойные

мн. сущ. бот. хвойныя