Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

царица прям., перен. цары́ца, -цы ж.

ца́рский в разн. знач. ца́рскі;

ца́рское прави́тельство уст. ца́рскі ўрад;

ца́рские по́чести ца́рскія ўшанава́нні;

ца́рская во́дка хим. ца́рская гарэ́лка.

ца́рственность перен. -ці ж.; ве́лічнасць, -ці ж., вялі́каснасць, -ці ж.; ганарлі́васць, -ці ж.;

ца́рственный

1. (царский) уст. ца́рскі;

2. перен., книжн. ца́рственны; (величный) ве́лічны, вялі́касны; (горделивый) ганарлі́вы;

ца́рственная оса́нка ве́лічны вы́гляд.

ца́рствие уст. ца́рства, -ва ср.;

ца́рствие небе́сное ца́рства нябе́снае.

ца́рство в разн. знач. ца́рства, -ва ср.;

расти́тельное ца́рство раслі́ннае ца́рства;

живо́тное ца́рство жывёльнае ца́рства;

со́нное ца́рство со́ннае ца́рства;

ца́рствование царава́нне, -ння ср.;

ца́рствовать несов.

1. (быть царём) ца́рстваваць, царава́ць;

2. перен. (господствовать) панава́ць;

глубо́кое молча́ние ца́рствовало круго́м глыбо́кая цішыня́ панава́ла наво́кал.

ца́рствующий

1. прич. які́ (што) цару́е; які́ (што) пану́е; см. ца́рствовать;

2. прил. цару́ючы.

царь в разн. знач. цар, род. цара́ м.;

царь звере́й перен. цар звяро́ў;

царь царе́й цар царо́ў;

царь-деви́ца фольк. цар-дзяўчы́на;

царь-пти́ца фольк. цар-пту́шка;

без царя́ в голове́ клёку ў галаве́ не ма́е; але́ю ў галаве́ ма́ла;

при царе́ Горо́хе за дзе́дам шве́дам; пры цары́ Гаро́ху, як людзе́й было́ тро́ху.