ідэа́л, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -у. Тое, што складае вышэйшую мэту дзейнасці, імкненняў.

Агульначалавечыя ідэалы.

2. -у, чаго або які. Дасканалы ўзор чаго-н.

І. жаночай прыгажосці.

3. -а. Вышэйшае ўвасабленне якіх-н. якасцей, узор годнасці.

Гэты чалавек — мой і.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ідэа́л

‘вышэйшая мэта; узор чаго-н.’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ідэа́л ідэа́лы
Р. ідэа́лу ідэа́лаў
Д. ідэа́лу ідэа́лам
В. ідэа́л ідэа́лы
Т. ідэа́лам ідэа́ламі
М. ідэа́ле ідэа́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ідэа́л

‘асоба’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ідэа́л ідэа́лы
Р. ідэа́ла ідэа́лаў
Д. ідэа́лу ідэа́лам
В. ідэа́ла ідэа́лаў
Т. ідэа́лам ідэа́ламі
М. ідэа́ле ідэа́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ідэа́л м.

1. (род. ідэа́лу) в разн. знач. идеа́л;

і. хараства́ — идеа́л красоты́;

2. (род. ідэа́ла) (о ком-л.) идеа́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ідэа́л, ‑а і ‑у, м.

1. ‑у. Вышэйшая мэта, да якой імкнуцца людзі і якая кіруе іх дзейнасцю. Агульначалавечы ідэал. Высокія грамадскія ідэалы. □ [Нявідны] ведае і верыць у праўду новага ладу жыцця, таго ладу, за ідэалы якога змагаецца партыя камуністаў. Колас.

2. ‑у; чаго або які. Дасканалы ўзор чаго‑н. Ідэал шчасця. Ідэал прыгожага.

3. ‑а; чый. Пра таго, хто з’яўляецца для каго‑н. вышэйшым ўвасабленнем якіх‑н. якасцей, узорам годнасці. З прачытанай літаратуры Кася вынесла вобраз свайго ідэала — рыцара, князя, аб якім марыць. Карпюк.

[Фр. idéal.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ідэал 5/46; 7/72

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Ідэал (сорт ружы) 9/170

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ідэал

т. 7, с. 167

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ідэа́л м. Ideál n -s, -e; Vórbild n -es, -er, Múster(bild) n (прыклад)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ідэа́л

(фр. idéal, ад гр. idea = паняцце)

1) вышэйшая мэта дзейнасці грамадства, асобы, мяжа імкненняў, жаданняў;

2) дасканалы, найлепшы ўзор (напр. і. чалавека).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)