чу́чала

‘неахайны, брудны чалавек’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. чу́чала чу́чалы
Р. чу́чала чу́чал
Д. чу́чалу чу́чалам
В. чу́чала чу́чал
Т. чу́чалам чу́чаламі
М. чу́чале чу́чалах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чу́чала

‘набітая чым-н. скура жывёлы, птушкі’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. чу́чала чу́чалы
Р. чу́чала чу́чал
Д. чу́чалу чу́чалам
В. чу́чала чу́чалы
Т. чу́чалам чу́чаламі
М. чу́чале чу́чалах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чу́чала, -а, мн. -ы, чу́чал, н.

1. Напханая чым-н. скура жывёлы ці птушкі, якая знешнім выглядам нагадвае жывую жывёлу ці птушку.

Ч. зубра.

Ч. вароны.

2. Фігура, падобная на чалавека, для адпуджвання птушак у садзе, агародзе; пудзіла.

Агароднае ч.

3. Пра неахайнага, бруднага, дрэнна апранутага чалавека (разм., пагард.).

Што ў цябе за выгляд? Не чалавек, а ч.!

4. Ужыв. як лаянкавае слова (разм.).

Ч. ты гарохавае.

|| прым. чу́чальны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чу́чала ср., в разн. знач. чу́чело

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чу́чала, ‑а, н.

1. Набітая чым‑н. скура жывёлы або птушкі, якая знешнім выглядам нагадвае жывую жывёлу ці птушку. Чучала мядзведзя. □ — А я зрабіў у падарунак школе чучала палярнай савы, — паведаміў Тынэлькут. — Яна зусім як жывая. Бяганская. Калі на палях заканчваюцца ўсе работы, можна добра папаляваць з чучаламі на цецерукоў. Ігнаценка. // Фігура чалавека, зробленая з гліны, воску, саломы або набітай чым‑н. адзежы чалавека. У тэатрах і кабарэ загулялі чучалы Вільгельма і Франца-Язэпа. Гартны.

2. Пра неахайнага, бруднага, непрыгожа апранутага чалавека. [Насця:] — Ну, паглядзі ты [Кузьма] на сябе: на каго ты падобен у гэтым рызмане? Дзе ж ёсць другое такое пудзіла на свеце? Не чалавек, а чучала! Колас.

3. Разм. Ужываецца як лаянкавае слова. — Чучала! — паслаў.. [стражніку] Рыгор удагон і ў момант выпусціў з памяці паліцэйскага. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чу́чала н.

1. Balg m -(e)s, Bälge, áusgestopftes Tier;

2. разм. Vógelscheuche f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

пу́дзіла, -а, мн. -ы, -дзіл, н.

1. Чучала для адпужвання птушак у агародах, садах.

2. перан. Пра чалавека, які адпужвае сваім выглядам, а таксама пра чалавека, вычварна, безгустоўна апранутага (разм.).

3. Тое, чым (той, кім) палохаюць, прадмет боязі, страху.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Pópanz

m -es, -e чу́чала; пу́дзіла

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

áusstopfen

vt напі́хваць, набіва́ць (падушку, чучала)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

wypchać

зак.

1. выштурхаць, выпіхнуць;

2. зрабіць (напхаць) чучала; выпхаць;

wypchać sowę — зрабіць чучала савы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)