Ча́ша

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. Ча́ша
Р. Ча́шы
Д. Ча́шы
В. Ча́шу
Т. Ча́шай
Ча́шаю
М. Ча́шы

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

ча́ша

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ча́ша ча́шы
Р. ча́шы ча́ш
Д. ча́шы ча́шам
В. ча́шу ча́шы
Т. ча́шай
ча́шаю		 ча́шамі
М. ча́шы ча́шах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

ча́ша, -ы, мн. -ы, чаш, ж.

1. Старадаўняя круглая пасудзіна для піцця; кубак для віна (уст., паэт.).

Сярэбраная ч.

2. Якая-н. пасудзіна, ёмішча круглай формы.

У бронзавай чашы гарэў Вечны агонь.

3. перан. Вялікі натуральны або штучны рэзервуар.

Сіняя ч. возера.

◊

Дом — поўная чаша — багаты, заможны.

Перапоўніць чашу цярпення (высок.) — пазбавіць сіл, магчымасці цярпець, выносіць што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ча́ша ж., прям., перен. ча́ша;

◊ дом — по́ўная ч. — дом — по́лная ча́ша;

перапо́ўніць ча́шу цярпе́ння — перепо́лнить ча́шу терпе́ния

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ча́ша ж.

1. ке́ліх, -ха м., ча́ра, -ры ж.;

2. церк., ча́ша, -шы ж.; ча́ра, -ры ж.;

3. перен. ча́ра, -ры ж.;

◊

испи́ть го́рькую ча́шу зазна́ць го́ра;

бро́сить (положи́ть) что-нибудь на ча́шу весо́в кі́нуць (пакла́сці) што-небудзь на ша́лі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ча́ша, ‑ы, ж.

1. Старадаўняя пасудзіна для піцця ў форме паўшар’я. З інакшай думкай пойдзе ў свет і людзі Патомак гэты наш: Згібацца ўжо не будзе і не будзе Піць з недапітых чаш. Купала. // Уст. паэт. Кубак для віна. Давайце ўзнімем чашы За Час, працуе што на нас, На спадзяванні нашы. Вярцінскі. // перан.; чаго або якая. Пра ступень радасці, пакут і пад., якія прыйшлося перанесці каму‑н. Поўна з краем чаша гневу майго На людскія грахі ды бясчыннасці. Багдановіч. Людзі апусцілі галовы, бо ўсе ведалі, якая цяжкая чаша Кроеравай гасціннасці. Караткевіч.

2. Якая‑н. пасудзіна, ёмішча круглай формы. Палошчацца ў бронзавай чашы Вечны агонь. Аляхновіч. На прыгожай драўлянай падстаўцы ўзвышаецца велічная, акаймаваная каласамі чаша. «Маладосць».

•••

Перапоўніць чашу (цярпення) гл. перапоўніць.

Поўная чаша — багаты, заможны (пра дом).

Чаша (цярпення) перапоўнілася — няма больш сіл, магчымасці цярпець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Чаша

т. 17, с. 267

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ча́ша ж Bécher m -s, -; Schále f -, -n, Schüssel f -, -n; Bécken n -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

чаша

Том: 36, старонка: 303.

img/36/36-303_1471_Чаша.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

АЗЁРНАЯ ЧА́ША,

азёрнае ложа, частка азёрнай катлавіны, запоўненая вадой да вышыні макс. падымання ўзроўню. У азёрнай чашы вылучаюць мелкаводную частку — літараль і сублітараль да глыбіні, дзе назіраецца ўплыў хваляў на дно. Глыбакаводная зона — прафундаль — укрыта глеямі і сапрапелямі. Форма і памеры азёрнай чашы на працягу геал. перыяду мяняюцца ў выніку намнажэння азёрных адкладаў.

т. 1, с. 163

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)