ча́ша, -ы, мн. -ы, чаш, ж.

1. Старадаўняя круглая пасудзіна для піцця; кубак для віна (уст., паэт.).

Сярэбраная ч.

2. Якая-н. пасудзіна, ёмішча круглай формы.

У бронзавай чашы гарэў Вечны агонь.

3. перан. Вялікі натуральны або штучны рэзервуар.

Сіняя ч. возера.

◊

Дом — поўная чаша — багаты, заможны.

Перапоўніць чашу цярпення (высок.) — пазбавіць сіл, магчымасці цярпець, выносіць што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ча́ша

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. Ча́ша
Р. Ча́шы
Д. Ча́шы
В. Ча́шу
Т. Ча́шай
Ча́шаю
М. Ча́шы

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ча́ша

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ча́ша ча́шы
Р. ча́шы ча́ш
Д. ча́шы ча́шам
В. ча́шу ча́шы
Т. ча́шай
ча́шаю		 ча́шамі
М. ча́шы ча́шах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ча́ша ж., прям., перен. ча́ша;

◊ дом — по́ўная ч. — дом — по́лная ча́ша;

перапо́ўніць ча́шу цярпе́ння — перепо́лнить ча́шу терпе́ния

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ча́ша ж.

1. ке́ліх, -ха м., ча́ра, -ры ж.;

2. церк., ча́ша, -шы ж.; ча́ра, -ры ж.;

3. перен. ча́ра, -ры ж.;

◊

испи́ть го́рькую ча́шу зазна́ць го́ра;

бро́сить (положи́ть) что-нибудь на ча́шу весо́в кі́нуць (пакла́сці) што-небудзь на ша́лі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ча́ша, ‑ы, ж.

1. Старадаўняя пасудзіна для піцця ў форме паўшар’я. З інакшай думкай пойдзе ў свет і людзі Патомак гэты наш: Згібацца ўжо не будзе і не будзе Піць з недапітых чаш. Купала. // Уст. паэт. Кубак для віна. Давайце ўзнімем чашы За Час, працуе што на нас, На спадзяванні нашы. Вярцінскі. // перан.; чаго або якая. Пра ступень радасці, пакут і пад., якія прыйшлося перанесці каму‑н. Поўна з краем чаша гневу майго На людскія грахі ды бясчыннасці. Багдановіч. Людзі апусцілі галовы, бо ўсе ведалі, якая цяжкая чаша Кроеравай гасціннасці. Караткевіч.

2. Якая‑н. пасудзіна, ёмішча круглай формы. Палошчацца ў бронзавай чашы Вечны агонь. Аляхновіч. На прыгожай драўлянай падстаўцы ўзвышаецца велічная, акаймаваная каласамі чаша. «Маладосць».

•••

Перапоўніць чашу (цярпення) гл. перапоўніць.

Поўная чаша — багаты, заможны (пра дом).

Чаша (цярпення) перапоўнілася — няма больш сіл, магчымасці цярпець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́часаць¹, -чашу, -чашаш, -чаша; -чашы; -часаны; зак., што.

Часаннем выдаліць, ачысціць, апрацаваць.

В. галаву.

В. лён.

|| незак. вычэ́сваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ча́ра ж. ча́ра, ча́ша

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ке́ліх м. бока́л, ча́ша ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

залатако́ваны, ‑ая, ‑ае.

Нар.-паэт. Выкаваны з золата. Залатакованая чаша.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)