Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хма́ра, -ы, мн. -ы, хмар, ж.
1. Вялікае, звычайна цёмнае воблака, якое прыносіць дождж, град, снег.
З-за лесу выпаўзала цёмная х.
2.перан., каго-чаго. Мноства, вялікая колькасць.
Х. камароў.
|| памянш.хма́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 знач.).
|| прым.хма́равы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хма́раж., прям., перен. ту́ча;
◊ ~ры наві́слі — ту́чи нави́сли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хма́ра, ‑ы, ж.
1. Вялікае, звычайна цёмнае воблака, якое прыносіць дождж, град, снег. Нізка звіслі над зямлёю Хмары снегавыя.Колас.— А вунь і хмара. — Усе пападымаліся на ногі, сталі глядзець у той бок, куды паказаў пальцам Пятро: сапраўды, з-за лесу ўставала чорная хмара.Капыловіч.Навісла хмара, грымнуў гром, і буйнымі кроплямі забарабаніў у вокны дождж.Чарнышэвіч.//чаго. Клуб лёгкіх часцінак (пылу, дыму і пад.). Кажуць, пасля вызвалення тут было голае месца, адны каміны стаялі ды вецер ганяў над пажарышчам хмары попелу.Шамякін.//каго-чаго. Пра вельмі вялікую колькасць, мноства каго‑, чаго‑н. Хмара камароў. Хмара варон. □ Іх [цягнікі] на кожным паўстанку, Бы ўраджайнае лета, Спатыкалі дзяўчаты І хмары касцоў.Танк.[Валодзя:] — На Мінск налягаюць хмары самалётаў, дамы ў агні, здаецца, нават брук гарыць.Васілеўская.
2.перан. Выкарыстоўваецца ў некаторых выразах для абазначэння змрочнага стану, заклапочанасці, смутку, тугі. Зноў адчыняліся дзверы, і паказваўся твар, заліты светам радасці ці, наадварот, зацягнуты цёмнай хмарай нездавальнення.Васілевіч.Цяжка жылося зараз Надзі.. На яе жыццё апала цяжкая чорная хмара.Машара.
•••
Хмара хмараю — а) незлічона многа, вялікая колькасць, многа-многа; б) пра панурага, сумнага чалавека.
Хмары навіслі (згусціліся, сабраліся)надкім-чым — каму‑н. або чаму‑н. пагражае небяспека, бяда, няшчасце і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хма́раж Wólke f -, -n;
дажджава́я хма́ра Régenwolke f;
засціла́цца хма́рамі sich bewölken, sich mit Wólken bezíehen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
