уяві́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. уяўлю́ уя́вім
2-я ас. уя́віш уя́віце
3-я ас. уя́віць уя́вяць
Прошлы час
м. уяві́ў уяві́лі
ж. уяві́ла
н. уяві́ла
Загадны лад
2-я ас. уяві́ уяві́це
Дзеепрыслоўе
прош. час уяві́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

уяві́ць сов. вообрази́ть, предста́вить;

◊ уяві́(це) сабе́ — предста́вь(те) себе́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уяві́ць, уяўлю, уявіш, уявіць; зак., каго-што.

1. У думках скласці вобраз каго‑, чаго‑н., узнавіць розумам, фантазіяй. Мне цяпер уявіць немагчыма — Нікне розум, маўчыць уяўленне. Дзяргай. [Юхім:] Мы зажывём з табою так багата, Як і ўявіць не можаш ты, сястра! З. Астапенка. Здараецца, што бывае цяжка ўявіць дарагія рысы блізкага чалавека, калі вельмі хочаш гэта зрабіць. Шамякін. На момант Мікалай Пятровіч уявіў сабе крануты ўсмешкай твар маці, уважлівыя позіркі гасцей, і яму зрабілася не па сабе. Каршукоў.

2. Палічыць, дапусціць. Я не верыў гэтаму, я не мог уявіць, што ў нас мог знайсціся такі чалавек. Кулакоўскі.

•••

Можаш (можаце) сабе ўявіць; уяві(це) сабе (у знач. пабочн.) — ужываецца з мэтай звярнуць увагу слухача на якую‑н. акалічнасць, зацікавіць яго чым‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уяві́ць

1. (у думках скласці вобраз) sich (D) etw. vórstellen, sich (D) etw. vergégenwärtigen;

2. (палічыць, дапусціць) sich (D) etw. vórstellen, sich (D) éinen Begríff máchen (von D);

не́льга сабе́ уяві́ць es ist únvorstellbar;

3. (выдумаць) sich (D) etw. éinbilden; áusdenken* vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

уяві́ць, уяўлю́, уя́віш, уя́віць; уя́ўлены; зак., каго-што.

1. У думках скласці вобраз каго-, чаго-н.

У. рысы дарагога чалавека.

2. Палічыць, дапусціць.

Я не магу ў., што ў нас магло адбыцца такое.

3. заг., у знач. пабочн. сл. уяві, уяві сабе. Ужыв. для падкрэслівання чаго-н. дзіўнага, цікавага.

|| незак. уяўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (у 3 знач. — толькі ў форме 2 ас. адз. л.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вообрази́ть сов.

1. уяві́ць;

2. (предположить, подумать) паду́маць, уяві́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рамантызава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; зак. і незак., каго-што.

Уявіць (уяўляць), паказаць (паказваць) каго-, што-н. у рамантычным ідэалізаваным выглядзе.

|| наз. рамантыза́цыя, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уяўля́ць гл уявіць

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

прыпадо́бніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; зак., каго-што і да каго-чаго.

Параўноўваючы, зрабіць, уявіць падобным да каго-, чаго-н.

|| незак. прыпадабня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. прыпадабне́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узвіва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да уявіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)