уніка́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. уніка́ю уніка́ем
2-я ас. уніка́еш уніка́еце
3-я ас. уніка́е уніка́юць
Прошлы час
м. уніка́ў уніка́лі
ж. уніка́ла
н. уніка́ла
Загадны лад
2-я ас. уніка́й уніка́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час уніка́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

уніка́ць несов.

1. (чаго) избега́ть; уклоня́ться (от чего);

у. сустрэ́чы — избега́ть встре́чи;

у. прамо́га адка́зу — уклоня́ться от прямо́го отве́та;

2. (каго, чаго) сторони́ться, избега́ть, чужда́ться;

у. людзе́й — избега́ть (чужда́ться) люде́й;

3. вника́ть;

у. у су́тнасць спра́вы — вника́ть в суть де́ла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уніка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. чаго. Пазбягаць чаго‑н., ухіляцца ад чаго‑н. Я не раз здзіўляўся, як спрытна ўнікалі шафёры амаль непазбежных аварый. Мележ.

2. чаго. Ухіляючыся, пазбягаць чаго‑н. Калі праўду казаць, дык Яўген і ўнікаў тых заданняў, якія былі звязаны з паездкамі ў родныя мясціны. Сабаленка. Але ў размове ўжо [Зося і Паходня] не закраналі таго, аб чым толькі што гаварылі і што патрабавала яснасці. Абое баяліся і знарок унікалі яе — няхай яна акрэсліцца як-небудзь пазней, ці варта спяшацца!.. Хадкевіч. // Устрымлівацца ад чаго‑н. Насця была здзіўлена пераменай у паводзінах мужа, але цярпліва маўчала. Яна ўнікала лаянак. Сіняўскі. // Ратавацца ад чаго‑н., мінаць што‑н. Сабака сарамяжа павільваў хвастом, быццам сказаць хацеў: — Бывае ж такі выпадак, што як ні ўнікаеш, а ўсё ж спатыкаешся. Мурашка.

3. каго-чаго. Стараюцца, не жадаць сустракацца з кім‑, чым‑н. Кінуўшы мужа, Марына Паўлаўна як мага старалася ўнікаць з ім сустрэчы. Зарэцкі. [Тапурыя:] — Пачаў я ўнікаць людзей, і нейкі час як бы хвароба ў мяне такая была: дрэнна мне пры людзях! Самуйлёнак. Непакоіла няпэўнасць адносін з Ленай. Чаму дзяўчына ўнікае яго [Андрэя]? Няўжо яна пагарджае ім? Сапрыка. // ад каго. Быць заўважаным, убачаным. Так, глытаючы слёзы, прыўды, разважае Алена. Ад Ганькі не ўнікае матчын настрой. Васілевіч.

4. у што. Удумвацца, імкнуцца зразумець сутнасць чаго‑н. Віктар учытваўся, унікаў у змест. І раз, і другі прабягаў вачыма напісанае. Паўлаў. Толькі там, пад зямлёю, калі сачыў за працай Сапегі, унікаў у складаныя яе дэталі, ён [Савіцкі] перайначваўся. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уніка́ць

1. (пазбягаць чаго-н, ухіляцца ад чаго-н) entgéhen* vi (s) (D); entrínnen* vi (s) (D);

уніка́ць небяспе́кі der Gefáhr entrínnen*;

2. (пазбягаць каго-н, не жадаць сустракацца з кім-н, чым-н) méiden* vt, verméiden* vt; áusweichen* vi (s) (D); j-m aus dem Wége géhen*;

уніка́ць людзе́й die ménschliche Geséllschaft méiden*; sich ábsondern;

ён уніка́е сустрэ́ч з ёю er méidet sie er verméidet es, mit ihr zusámmenzutreffen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

уні́кнуць, -ну, -неш, -не; уні́к, -кла; зак.

1. чаго. Пазбегнуць, ухіліцца ад чаго-н.

У. аварыі.

У. лаянкі.

2. каго-чаго. Не пажадаць сустрэцца з кім-, чым-н.

У. сустрэчы.

3. у што. Удумацца, пастарацца зразумець сутнасць чаго-н.

У. у змест прачытанага.

|| незак. уніка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вника́ть несов. уніка́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уні́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не.

Зак. да унікаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

evade [ɪˈveɪd] v. ухіля́цца, уніка́ць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

уніка́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. унікаць (у 4 знач.) — унікнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

унікне́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. унікаць (у 1 знач.) — унікнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)